ABD'nin çekilmesiyle birlikte Afganistan'da kontrolü ele geçiren Taliban'ın eski güvenlik gücü mensuplarının 100'den fazlasını öldürdüğünü rapor eden Birleşmiş Milletler (BM), ekiplerine koruma sağlaması için Taliban'a 6 milyon dolar ödemeyi değerlendiriyor. Plan hayata geçerse, ödeme, BM ve ABD'nin yaptırım listesinde, ABD'nin Federal Soruşturma Bürosu'nun (FBI) 'En Çok Arananlar' listesinde bulunan İçişleri Bakanı Siraceddin Hakkani'ye bağlı personele yapılacak.
Reuters'e konuşan BM'den bir kaynak, bir BM bütçe belgesinde Taliban'a güvenlik sağlaması karşılığı 6 milyon dolar ödenmesinin önerildiğini aktardı. Belgeyi inceleyen Reuters, eski ABD destekli Afgan hükümetiyle yapılmış, kısaltması SOMA olan anlaşmanın genişletilmesi kapsamında, BM tesislerini koruyan Taliban savaşçılarının aylık ücretlerini sübvanse etmek ve onlara aylık gıda yardımı sağlamak için ödeme yapılmasının önerildiğini belirtti.
Belgede son ABD birliklerinin ayrılmasıyla ağustos ayında Taliban'ın kontrolü ele geçirdiği Afganistan'da güvenliğin sağlanamaması durumunun devam ettiği ve uluslararası mali yardımların kesilmesi nedeniyle Taliban hükümetinin korkunç bir fon sıkıntısı çektiği dile getiriliyor.
Reuters'in belgeyle ilgili sorularına yanıt gönderen BM Sözcüsü Yardımcısı Ferhan Hak, Taliban'a ödeme içeriğini yalanlamadı.
'Ev sahibi devletlerin kapasitesini güçlendirme ve takviye etme görevimiz var'
Sözcü Yardımcısı, “Birleşmiş Milletler'in bir işveren olarak BM personelinin güvenliğin olmadığı alanlarda çalıştığı durumlarda ev sahibi devletlerin kapasitesini güçlendirme ve gerektiğinde takviye etme görevi vardır" dedi.
"BM Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA), tüm BM yaptırım rejimlerine tam olarak uymayı sürdürüyor” iddiasında bulunan Hak, önerilen ödemelerin BM ve ABD yaptırımlarını ihlal edip etmeyeceğine ilişkin soruya yanıt vermedi.
Uzmanlara göre soru işareti çok
Reuters'in görüş aldığı uzmanlar, önerilen ödemelerin, Taliban ve üst düzey liderlerine yönelik ABD ve BM yaptırımlarını ihlali ve BM'nin paranın başka amaçlarla kullanılıp kullanılmadığını saptayabileceği konusunda soru işaretleri uyandırdığını söyledi.
Reuters'e konuşan BM kaynağı, "Mesele şu ki, doğru düzgün denetim yok” dedi.
Washington ne diyor?
Yaptırım altındakiler arasında yer alan Taliban lideri yardımcısı ve İçişleri Bakanı Siraceddin Hakkani'nin yönettiği Hakkani kanadı, Afganistan'da 20 yıllık savaşın en kanlı saldırılarının bazılarından sorumlu tutuluyor. Hakkani'nin El Kaide'ye yakın olduğunu söyleyen Washington, Siraceddin Hakkani'nin yakalanmasını sağlayacak bilgi için 10 milyon dolar ödül açıklamıştı.
Reuters'e konuşan ABD Hazine Bakanlığı'ndan bir yetkili, Taliban ve Hakkani'nin ABD hükümetinin terörle mücadele yaptırımları programı kapsamında kalmaya devam ettiğini, onları destekleyen yetkisiz kişilerin ABD yaptırımlarına maruz kalma riski bulunduğunu söyledi. Ama BM'nin önerisi hakkında yorum yapmaktan kaçındı.
BM'nin Kabil'deki 3500 personeli ve 10 saha ofisinin korunması için
SOMA'ya göre Birleşmiş Milletler, BM tesislerini koruyan İçişleri Bakanlığı'nın masraflarını sübvanse ediyordu. Yeni önerilen fonların, ekonomik çöküşteki Afganistan'da açlık tehlikesiyle karşı karşıya bulunan halka yardım ulaştırmak için çalışan BM'nin Kabil'deki 3500 personeli ve 10 saha ofisinin korunmasına yönelik Taliban'a destek sağlayacağı ifade edildi.
'Fiili yetkililer aracılığıyla ödemeyeceğiz'
Belgeye göre 4 milyon doların çoğu, Taliban üyelerinin maaşlarını ayda 275-319 dolar arasında artıracak ve önceden sadece bölgelerde ödenen, ama artık Kabil'e de genişletilen kişi başına aylık 90 dolarlık yemek yardımı sağlayacak. UNAMA, diğer BM kurumlarıyla paylaşılan güvenlik bütçesinin dışında 'benzer hizmetler' için yaklaşık 2 milyon dolar daha harcayacak.
"BM sistemi, ülkede faaliyet gösterip hareket etmenin yanısıra personel ve tesislerin güvenliği için kritik önemdeki ek güvenlik hizmetleri yürüten personele ödenek sağlıyor" açıklamasını getiren Hak, "Bu tür fonlar, fiili yetkililer aracılığıyla değil, doğrudan alıcılara ödenir" dedi.