Gelişmeleri Antalya Bilim Üniversitesi'nden Prof. Dr. Tarık Oğuzlu ile konuştuk.
‘BASKILAR İRAN HALKININ KENETLENMESİNE NEDEN OLUR’
“Trump’ın iktidara geldiği günden bugüne karar aldığı birçok noktada ‘Trump, bunu yapamaz, başaramaz’ tarzında birçok yorum dinledik. Artık bu kadarı da fazla dendiğini çok duyduk. Ama zannediyorum ki Trump yavaş yavaş bazı şeyleri istediği şekilde değiştirmeye başladı. Çok radikal adımlar atıyor. İsrail’in Golan Tepeleri, başkent kararı bunlar şu anda sanki kabul edilmiş gibi, dünya sanki bunları satın almış gibi bir durum var. Çok kısa bir süre zarfında İran konusundaki yaptırımları da sanki kabul edecek, satın alacak gibi bir beklentim var. Tabii ki buna itirazlar var. Ne Rusya’sı ne Çin’i bundan memnun. Ne de Türkiye gibi o 8 ülkeden bir tanesi olarak biz bundan memnunuz. Ama İsrail, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri çok memnun. Trump zaten çok memnun bu durumdan. Amerikan petrolünün bu bölge ülkelere yayılması noktasında bunu bir fırsat olarak kolluyor. Ciddi bir vizyon değişikliği var Ortadoğu’nun geleceğine dair Trump tarafından dillendirilen. Bundan kaçış yok. Hürmüz Boğazı’nı İran’ın bloke etmesi, bunun bir savaşa sebebiyet vermesi şimdi akıl almaz geliyorsa da ‘Bu kadarı da olmaz’ diyecek noktadaysak da olursa da ben şaşırmam açıkçası. Çünkü İran ekonomisi allak bullak. Bu İran’ın üzerine konan ekonomik yaptırımların neticeleri çok olumsuz İran halkı üzerinde. Ama bu İran’da bir devrime netice veriri mi, rejimin alaşağı edilmesi, halkın rejime karşı protestolar içine sokulması, bunu tetikler mi, açıkçası tam tersi olduğu yönünde de şeyler var. Bu durum rejim etrafında kenetlenmeye de sebebiyet vermiş durumda.”
‘ABD KAYBEDİYOR OLDUĞU ZEMİNİ ZORLAYICI METOTLARLA TERSİNE ÇEVİRMEYE ÇALIŞIYOR’
“Bu bir dünya savaşına yol açabilir. Graham Allison, Harvard Üniversitesi profesörünün Amerika ile Çin arasında bir küresel savaşın olasılığını veren kitabı var, ‘Savaşa mahkumuz’ isimli. Orada şunu söylüyor yazar. Birçok büyük güç ve yükselen güç arasındaki ilişkilerde hiç beklenmeyen yerlerdeki krizlerin büyük dünya savaşlarına sebebiyet verdiğini çok gördük diyor. Bu Rusya ile Amerika arasındaki olası bir kapışmanın da kıvılcımını ateşleyebilir. Yaptırımlar üzerinden sonuç alma böyle bir durum var. İran üzerinden bir Amerikan-Çin ya da Amerikan Rus savaşı olur mu, insanın buna hiç inanası gelmiyor. Olmaz gibi geliyor. Amerika, İran üzerinden mevcut problemlerine ilave olarak yeniden bir çatışma zeminine mi ilerler, olmaz diyesim geliyor ama olabilir. Sonuçta Amerika değişen dünya dengelerinde kaybediyor olduğu zemini biraz zorlayıcı metotlarla tersine çevirmeye mi çalışıyor, böyle bir pratik içerisine mi girdi acaba? Ben hiç şaşırmam, çünkü uluslararası ilişkilerin doğasında zaten böyle şeyler var. İran’da bir iç patlama olmasını, rejimin kısa sürede alaşağı edilmesini de olası görmüyorum.”
‘TÜRKİYE STRATEJİK BİR KARAR VERMEK ZORUNDA’
“ABD dünyayi ikiye böldü, benimle birlikte olanlar, benimle birlikte olmayanlar” diyen Oğuzlu, bundan Avrupa Birliği’nin de mustarp olduğunu belirtti. Oğuzlu’ya göre, bu koşullarda Türkiye gibi ülkelerin işleri çok zor. İran’la ilgili son kararın ardından Türkiye’nin stratejik bir karar vermek durumunda kalacağını belirten Oğuzlu, Ankara’nın İran’ı ABD’ye tercih etmesine ise ihtimal vermedi:
“