‘ABD’nin Pasifik’te attığı adımlara karşı Çin, Avrupa’da bir hamle yaptı, devamı gelecek’

“Şi Jinping’in Fransa seyahatinde sadece Fransa ile değil, AB ile de görüşme yapıldı. Ursula von der Leyen’in de iştirak ettiği bir üçlü toplantı yapıldı. Geçen yıl nisan ayında Ursula von der Leyen ile Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Pekin’e beraber gittiler. Macron’u yalnız bırakmıyorlar. Çünkü Macron biraz efkarlı, sıkıntılı durumda. 2021’de AUKUS kuruldu. Bu, milyarlarca dolara mal oldu Fransa’ya. Çünkü Avustralya ve Fransa arasında bir konvansiyonel denizaltı anlaşması vardı. Fakat AUKUS kurulunca ABD ve İngiltere, nükleer denizaltı satacağını söyledi Avustralya’ya. Üstelik Fransa’nın zararı tazmin de edilmedi. Biden söz verdi fakat Fransa’yı dışladılar. Halbuki Fransa’nın Uzakdoğu’da, Asya-Pasifik’te toprakları var. Okyanusya bölgesinde adaları var. Burada Fransa’nın meşru anlamda hakları olan ülkelerden birisi. Hal böyle olunca Fransa, Pasifik stratejisinden dışlandı. Macron da güç dengesinin dışında kalınca bunun intikamını almak için kendi güç dengesini kurmaya karar verdi. Çin’e yaklaştı. Hindistan ile muazzam ilişkiler kurdular. Geçen yıl Modi ziyaret etmişti ve önemli anlaşmalar imzalanmıştı. Dolayısıyla Fransa’nın Uzakdoğu stratejisi, Çin ve Hindistan üzerinden şekilleniyor. Tabii Çin bu fırsatı kaçırmadı. ABD’nin son dönemde Asya-Pasifik’te yaptığı hamlelere karşı kendisi de bu ziyaretle birlikte Avrupa’da bir hamle yaptı. Asya-Pasifik’te ABD’ye karşı Çin de Avrupa’da hamle yaptı.

ABD, komşularını kışkırtarak Çin’i çevrelemeye çalışırken, Çin de şimdi ABD’nin doğal müttefik olarak gördüğü AB ülkeleriyle yeni açılımlar geliştiriyor. Fransa tabii bambaşka. 16. Yüzyıldan itibaren Çin ile ilişkileri var. Fakat günümüzde bakarsak, Avrupa’da daha çok bağımsız hareket etmeyi savunan ülke Fransa. Geçen yıl Çin’den dönüşte Macron ne demişti? ‘Tayvan bizim meselemiz değil’ demişti. İşte o gün Macron’daki dönüş başladı. Macron, Pekin’de çok iyi ağırlanmıştı. Şi, pek göstermediği kadar ilgi göstermişti. Çeşitli şehirleri ve bahçeleri gezip çay içmişler. Şimdi bunun bir benzerini Macron, bir dağ kasabasında ağırlayarak samimi ortam kurmaya çalıştı. Bir nevi liderlerin dostluğu üzerinden şekillenen bir diplomasi başlatmış durumdalar.”

“Bunun bir tamamlayıcısı olan Sırbistan. Sırbistan işi çok başka. Burada NATO’ya ve ABD’ye de mesajlar var. Uluslararası ilişkilerde semboller önemlidir. Buradaki sembol ise 1999 NATO’nun Kosova harekatı ve bu bağlamda ABD güçlerinin 1999 Mayıs ayında Belgrad’daki Çin büyükelçiliğini vurmaları. ABD ‘Kazayla vurduk’ dedi. Çin kasıt olduğunu söyledi. ABD kaza oldu dedikten sonra başka bir açıklama yaptılar. ‘Elimizdeki harita eskiymiş. Büyükelçiliği göstermiyor harita’ dediler. Bunların hiçbiri Çin tarafından kabul edilmedi. Bugün Çin uzmanlarının ittifakla kabul ettiği bir görüş var.

Çin milliyetçiliğinin yükselişe geçmesinde, 1999 kırılma noktasıdır. İlk defa Çinliler sokaklara döküldü. Amerika’nın Pekin büyükelçiliği önünde büyük gösteriler yapıldı. Daha önce yapılmamıştı. Hatta 1972’de ilişkilerin normalleşmesinden bu yana yaprak kıpırdamamıştı. Dolayısıyla bu noktada Çin’de yükselen milliyetçiliğe de katkıda bulunduğu için, Şi Jinping’in Belgrad ziyaretinde bu tarihi seçmesi, adeta Çin’in olanları unutmadığını gösterdi. Çin ve NATO arasında kan davası var. Kan girdi. 1999’da Belgrad’da elçiliğin bombalanmasıyla Çin ve NATO arasındaki düşmanlık ruhunun tohumları ekildi. Burada hem NATO’ya hem de ABD’ye olanları unutmadıklarını gösterdiler. Ek olarak son dönemde Sırbistan ve Balkanlar’da yaşanan gerilim, Kosova’da yaşanan gerilim var. NATO oradaki gücünü yeniden takviye etti. Başına hatta Türkiye geldi şimdi. Yeniden gündeme geldi Sırbistan.”

“Sırbistan, tıpkı Belarus gibi Avrupa’nın dışlanan ülkesi. Daha çok Rusya’nın müttefiki olarak görülüyor. Yalnızlaştırılmış bir ülke. Avrupa’nın ortasındalar ama ne AB ne de NATO üyesi. Kosova problemleri var. Kosova’yı, NATO’nun kurduğu bir devlet olarak görüyorlar. Bu ziyaretin en büyük özelliği, Sırbistan ve Çin arasındaki yakın ilişkilerin ötesinde. Daha da önemlisi, savunma alanında Çin ile muazzam bir angajmanı var Sırbistan’ın. Şu anda silah alımının neredeyse tamamını Çin’den yapan bir Sırbistan var. Hava savunma sistemleri ve silah sistemleri alıyor. Çin böylelikle Avrupa’da ilk defa bir devleti silahlandırmış oldu. Rusya ile Sırbistan’ın arası iyi. Fakat Rusya’nın Ukrayna ile uğraşması sebebiyle bölge biraz açıkta kaldı. Çin burada Sırbistan’a sahip çıktığı gibi eksikliklerini de gideriyor.

Ayrıca geçen yıl Sırbistan ve Çin, serbest ticaret anlaşması yaptı. Ticari ilişkileri son 10 yılda hacim olarak 30 kat artmış durumda. Biliyorsunuz Ortak Gelecek Topluluğu diye bir kavram var. Çin, Sırbistan ile bunu kurduğunu ilan etti. Çin ve Sırbistan artık stratejik bir ortak haline geldi. Bu, Sırbistan için önemli. Neticede ufak bir ülkeler. Ama Çin için daha büyük bir adım. Çünkü Avrupa’nın merkezinde artık Çin. Diyorlar ya ‘Bugün engellemezsek Çin yarın Avrupa’ya gelir’ diye. Çin zaten Avrupa’da. Çin, Fransa ile, Sırbistan ile, Macaristan ile birlikte Avrupa’ya geldi bile.”