'ABD Filistin’in BM’ye tam üyeliğini veto ettiğinde Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi anıları canlandı'

“Aslında 7 Ekim’den beri garip gelişmeler oluyor. 7 Ekim bahane ediliyor ve birileri sanki bu yolla bölgeyi dizayn ediyor. Ben fotoğrafa biraz daha büyük bakıyorum. Çünkü bu, İsrail’in boyutuyla doğru orantılı değil. Yani 22 Eylül’de, saldırılardan birkaç hafta önce Netanyahu elinde bir haritayla BM kürsüsüne çıktı. ‘Yeni Ortadoğu’ dedi. Orada iş koptu. Sonra 7 Ekim saldırıları oldu. O saldırılardan sonra ‘Hamas’a öyle bir cevap vereceğiz ki yeni bir Ortadoğu kurulacak’ tarzında boyundan büyük laflar etti. Yani yeni Ortadoğu, yeni harita diyorlar. Etiniz budunuz ne? Koskaca Ortadoğu’ya şekil veriyorsunuz? Bunu daha önce ABD, Büyük Ortadoğu Projesi diye denedi ama başaramadı. Onun başaramadığını siz nasıl yapacaksınız? Bu da bir soru işareti. Dolayısıyla bu biraz da ABD ve İsrail’in arkasında durduğu yeni bir proje gibi gözüküyor. ABD bu işlerle ilgisinin olmadığını göstermeye çalışsa da bu daha çok seçim süreciyle alakalı gözüküyor.

Aslında bütün hikaye, Çin’in bölgede etkinliğini artırması. Özellikle İran ve Suudi Arabistan ilişkilerinin normalleştirilmesi. ABD bunun hesabını bir şekilde sormak istedi. Suudi Arabistan-İran ilişkilerinin müzakeresini Çin yaptı. Orada ‘İsrail ve Filistin de isterse, orada da arabuluculuk yaparız’ demişti Çinliler. Dolayısıyla Çin’in bir anda böyle yapıcı bir şekilde Ortadoğu’ya girmesi, ABD’yi açıkça rahatsız etti. O dönem Biden’ın Suudi Arabistan’dan petrol üretimiyle ilgili bir ricası vardı. Suudlar reddetmişti. Tüm bunlar üst üste binince ‘ABD niye İsrail’i desteklemesin’ diye soruyor insan. ‘Çin ne alaka?’ dememek lazım.”

“Çin ve Rusya’nın açıklamalarına bakmak lazım. Çin yalnız bıraktı diyenler var. Böyle bir analizi M Güvenlik Konseyi’ni izlememiş olanlar yapabilir. Rusya ve Çin, İran misillemesinin sadece sonucuna bakıldığını fakat öncesine bakılmadığını söylediler. Şam’daki İran konsolosluğuna saldırıya atıf yaptılar. Çok sert bir çıkışları oldu. Çin, ‘Tarihi bir hata yapıyorsunuz’ dedi. ABD, Filistin devletini istemiyor. Eğer isteseydi BM’de Filistin’in üyeliği kabul edilirdi.

Çin niye hassas bu konuda? Çünkü Çin’de inanılmaz hatıralar var. 1950’lerde BM’ye alınmayan Çin Halk Cumhuriyeti’nin anıları canlandı. Çin, 1971’e kadar ABD vetosu nedeniyle BM’nin dışında tutuldu. O dönemde İngiltere vs. ikna edilmişti. Çin bu yüzden BM üyeliği meselesini farklı bir açıdan ciddiye alıyor ve Filistin’in yanında. Çin’in, Filistin Kurtuluş Örgütü kurulduğundan beri Filistin’de rolü büyük. Hem finansal, hem ideolojik hem de silah desteği sağladılar. O yüzden hem Çin hem Rusya bu tutumu aldı. Hatta Rusya’nın tavrı Sovyetler Birliği’ne uzanır. Bu tavır da ABD’yi rahatsız ediyor. Çünkü artık elini kolunu sallayarak BM’de bir şeyler dayatma lüksü kalktı Amerika’nın. Bunu yapamayınca sahaya döndü.”

“İran ve İsrail arasındaki meselede neredeyse İran’ı savaş suçlusu çıkartmak istediler. Sonra dediler ki, bu misilleme değildir. Niye? Orantıyı aşmıştır, bir sürü füze gönderildi ve saldırı fiiline dönüştü. Peki saldırı fiili olursa ne oluyor? BM antlaşmasının 2. Fıkrasının 4. Maddesine göre saldır kabul edildi ve İsrail’e meşru müdafaa hakkı geldi. Geçen hafta İran’ın nasıl cevap vereceği tartışılırken, sonra İsrail’in neler yapacağı tartışıldı. İsrail’in de bu sabah bir şeyler yaptığı söyleniyor ama ne olduğunu hala bilmiyoruz. G7’den İtalya Dışişleri Bakanı bir açıklama yaptı. Son dakikada ABD’lilerin, İsrail’in dron saldırısı yapacağını söylediğini belirtiyorlar. İsrail de ABD de sorumluluk almıyor.

Bu bir misilleme sayılır mıydı? Eğer hakkınız yoksa, göğsünüzü gere gere misilleme yaptığınızı söyleyemezsiniz. İran’a bakın; haklıydı, BM’ye söyledi ve yaptı. İsrail’in yapacağı da BM’ye söyleyip aynısını yapmaktı. Ama İsrail diyor ki ‘Yapmadım, yaptım, dron yaptı, uçak yaptı’ birçok şey diyor. Şimdi İran diyor ki ‘dronlar ülke içinden uçmuş’. İsrail’le ilgisi olmadığını söylüyorlar çünkü İran’ın yine misilleme yapması gerekir. İran bunu istemiyor. Sonuç olarak bir şeyler oldu ama ne olduğunu daha tam anlayamadık.

“Eski dünya ile yeni dünya arasındaki en önemli sınır Ortadoğu. Amerika ve müttefikleri, Ortadoğu’yu kaybetmemek için uğraşıyor. Çin ve Rusya da Ortadoğu’nun bağımsız hareket edebilmesi için çalışıyor. Bakın hiçbir dünya gücü, Ortadoğu’yu kontrol etmeden dünyayı kontrol edememiştir. Osmanlı dahil olmak üzere geçmişteki süper güçlerin yolu Ortadoğu’dan geçti. Ortadoğu önemli. Yeni kurulacak düzende de Ortadoğu’nun yeri önemli. Bunu zorla yapmıyorlar.

Bakın Suudi Arabistan’ı kimse zorlamadı; ŞİÖ’ye ve BRICS’e gitti. Mısır ve BAE ilgileniyor. İsrail’in dahi niyeti vardı. Hatta İran meselesi için Çin ile görüşüyorlardı. Asıl Kuşak Yol’da, Çin’in en önemli ortağıydı İsrail. Hayfa Limanı kiralanmıştı. Dolayısıyla İsrail de bu yeni dünyaya çok yabancı ve uzak duran bir ülke değil. Sanki bir el İsrail’i kopup buradan çekmek istiyor.

Belki de İsrail’in rotasını bozan hep Amerika oldu. İsrail, Amerika’dan bağlarını koparıp küresel güney ile birlikte hareket edebilseydi, barış içinde yaşamanın formülünü bulabilirdi. Biz hep İsrail’den kaynaklandı dedik ama belki de her şey ABD’den kaynaklandı. İsrail’in Avrasya yapılanmalarına ve ŞİÖ’ye yanaşmasını hep olumlu buldum. Fakat İsrail’i yine de İsrail’e bırakmadılar. Netanyahu, İsrail’i bambaşka bir rotaya soktu.”