Girişimler için kitle fonlama platformlarının son durumu ve yaşanan sorunlar

“Kuruluşumuzun üçüncü yılına geldik. İstatistikler memnuniyet verici. Bu kadar ekonomik sıkıntıya rağmen insanlar yatırım yapmaktan geri durmuyor. Bu güzel bir gelişme. Tabana yaymayı başarıdk. 76 binden fazla üyemiz oluştu. Kitle fonlaması platformlarının sayısı 14’e çıktı. Bu sistemin ülkeye faydası olmasını istiyorsak birçok platforma ve onların girişim ekosistemine destek vermesine ihtiyacımız var. Şu ana kadar 900 milyon TL’yi bulduk. Ben özellikle 2023’ün sonunda 9 sıfırlı rakamlara ulaşmayı çok arzuluyordum. Fakat üst üste kötü olaylar yaşadık. Allah bir daha yaşatmasın. Onlar ister istemez insanların yatırım yapmaktan geri durmasını sağladı ama her şey toparladı şimdi. 900 milyon liraya yakın bir fon toplamayı başardık tek bir platform olarak. 6 milyar TL üzerinde fon talebi oldu 5 bin 600 girişimden. Onlardan seçtiklerimizi platformda listeledik. Bunlardan 95’i istediği fona ulaştı ve çalışmaya devam ediyorlar. Bu 100’e yakın girişimin içinden çok güzel haberler almaya başladık. Olumlu olumsuz haberler. İstediklerini başaramayan girişimler de oldu ki bu çok doğal. Ama şu an oranlara baktığımız zaman girişimlerimizin daha başarılı olmak için daha çok çalıştığını çok net görebiliyoruz.”

“Bizim sistemde 17-20 günde finansmana ulaşılabiliyor. Tabii süreler uzadı biraz daha. 2023’te ortalamamız 23 gün olarak gerçekleşti. Çok iyi bence. Finansmana hızlı erişilebiliyor. Özellikle de mevzuatın getirdiği gereklilikleri yerine getirmek için çabalayan girişimler, hantal olmayan ama gereken kurumsallığa ulaşmak için adım adım ilerliyorlar ve yeni şeyler öğreniyorlar. Öğrendikleri yeni şeyleri şirketlerinde uyguluyorlar ve kendilerini geliştiriyorlar. Biz platform olarak gelişimden mutluyuz. Mesela bir girişim vardı Evbee. Siz de konuk etmiştiniz. Bu girişimimiz gerçekten bizi de şaşırtan bir gelişme gösterdi. Bir buçuk yıl önce kağıt üzerinde olan proje ete kemiğe büründü ve 40 milyona yakın fon sağladı. Araç sayısını artırdı. Ülkede hizmet vermeye başladı. Ülkenin en büyük üç sigorta şirketiyle sözleşme sağladılar. Dolayısıyla kendi nakit akışını sağlayabilmesi ve bunu iki yılda gerçekleştirebilmesi müthiş bir gurur kaynağı bizim için. Eskişehir’den ortaya çıkan bir girişim. Orada finans kaynakları kısıtlı ama biz onları tüm Türkiye’ye duyurduk. Gerçekten hem yatırımcı sayısı hem de geldikleri nokta çok memnuniyet verici. Bir başarı hikayesi geliyor. Başkaları da var bunun gibi. Diş hekimleri için üç boyutlu filmleri analiz eden bir girişim var. İngiliz ortaklı bir şirketten çok ciddi bir yatırım aldılar. Aynı zamanda swap da yaptılar. Dün yeni bir gelişme oldu. Sağlık Bakanlığı’nda artık üniversitelerde bu ürünün kullanılmasına yönelik bir başlangıç yapıyorlar.”

“Her şeyin dört dörtlük gittiğini söyleyemeyiz tabii. 2019’da çıkan bir regülasyondan sonra 2021’de bir güncelleme yapıldı. Sonrasında tabii yeni bir güncelleme yapılmadı. Geldiğimiz noktada ikinci yatırım turları başladı. Bazen üçüncü, dördüncü turlar da yapılıyor. Bu yatırım turlarını kapsayacak ve sorunları çözecek maddeler öngörülmedi. İkinci yatırım turlarında dünyada olduğu gibi bir sermaye artırımı söz konusu. Yani sizin bin tane ortağınız var. İkinci yatırım turuna geldiniz. İkinci paylar çıkartmak zorunda girişim şirketleri ve bu payları sermayesine ilave etmek zorunda. Ama komisyon primini yapamadıkları için ister istemez bu sermaye artırımından kaynaklı yatırımcıların yeni oluşacak sermaye içerisindeki payları oransal olarak azalıyor. Azalması veya sulandırma diyoruz buna, bunun çok sıkıntısı yok yatırımcı olarak. Değeri artıyor şirketin. Ama bu sermayelerin ‘capital injection’ dediğimiz sermayenin şirketlere enjeksiyonunda yeni bir yöntem bulmamız gerekiyor. Mevcut TTK ve SPK hükümleri arasında kalıyoruz. Burada yeni bir çözüm gerekiyor. SPC dediğimiz özel amaçlı şirketler var. Bunları biz SPK’ya anlatmıştık. Geldiğimiz noktada bu sorunlar o dönem yaşanmadığı için pek fazla anlam ifade etmemişti. Fakat bu tarz yeni değişikliklerin olması gerekiyor. Yine sizinle neredeyse her programda konuştuğumuz yurt dışından yatırım alamama konusu maalesef hala devam ediyor. Bu da çözülebilmiş değil. Sizin yatırım yapabilmeniz için Türkiye’de merkezi kayıt kuruluşuna kayıt olmanız gerekiyor yabancıysanız. O da çok zor. Saklama hesabı gerekiyor bu hesabı açmak da çok zor bir yabancı için. Üstüne Türk lirası hesabı gerekiyor. Oralarda da sorunlarımız var ama çözülmeye çalışılıyor. FAST sistemine geçememiştik. FAST’la ödeme yapılamıyordu. Onunla ilgili çok güzel bir gelişme var. Şu anda FAST için belli bir limit var. Kitle fonlamasında FAST sistemi kullanılmaya başlanacak. 7/24 yatırımcılar ödeme yapabilecek ve herhangi bir limit olmayacak diye biliyoruz. Yakın zamanda başlayabilir. Bu yönde bir ilerleme var. Bu konuda bankalarımıza teşekkür etmek gerekiyor.”

“Bunlar iki sorunumuzdu. Bir de asıl uygulamaların belli yerlerde tıkandığı sıkıntılarımız da var. Girişimlerin finansmana erişmesi çok hızlı gerçekleşiyor ama sonraki süreçte; yani ticari sicillerde yaşadıklarımız çok fazla. Bazen iki ay, bazen üç ve hatta dört aya çıkan süreler var. Ticari sicillerimiz bu sistemi henüz tam kavrayamadılar. Diyelim bazı girişimcilerin iki bin ortağı var. Bu iki bin kişinin imza vermesini bekleyenden tutun, sermaye artışını uygun bulmayanlara kadar örnek var. Hatta ‘TakasBank bir banka değildir’ blokaj mektubunu uygun görmediğini diyen var. Her ticaret sicil müdürlüğünde yeni sorunlarla karşı karşıyayız. Aynı zamanda ticaret sicil müdürlüklerinde bir memur bir işlem gerçekleştirdi. O artık kitle fonlama sistemini öğrenmiş oluyor. Yeni bir memura denk geldikten sonra her şeye yeniden başlıyorsunuz. Bunun regülasyonlarla düzenlenmesi gerektiğine inanıyoruz. Bütün kurumlarımız girişim ekosisteminin gelişmesini istiyor. Haklarını verelim. Ama bunu yaparken entegre bir regülasyon konusunda sıkıntımız var. Bir kurum regülasyon çıkarınca bunun diğer kurumlarla eş güdümlü entegrasyonunun da yapılması gerekiyor.”