'Yeşil aklamaya dikkat etmek lazım. Mesela doğa dostu ifadesi çok genel.'

“ÇEVKO Vakfı, 33 yıldır Türkiye’de geri kazanım konusunda uzmanlaşmış bir vakıftır. Son yıllarda özellikle iklim kriziyle savaş ve döngüsel ekonomiye geçiş konularına da odaklanmış durumdayız. ÇEVKO Vakfı aslında önde gelen sanayi kuruluşları tarafından kurulmuştur ve Türkiye’de genişletilmiş üretici sorumluluğunu temsil etmektedir. Özellikle değerlendirilebilir atıkların kaynağında ayrı toplanmasıyla ilgili belediyelerle işbirliği, bu konuda lisans almış kuruluşlarla ortak çalışma, sanayi kuruluşlarının yükümlülüklerini ve projelerini gerçekleştirmek ve Türkiye’de bir yeşil dönüşümü anlayacak yeni bir kültür oluşturmak maksadıyla çalışmalar yürütüyoruz.”

“Geçtiğimiz yılın mart ayında imza töreniyle birlikte Yıldız Teknik Üniversitesi ile birlikte yeni bir çalışmaya başladık. Bu aslında bizim GETAM diye kısalttığımız Geri Kazanım Test ve Araştırma Merkezi’nin, Yıldız Teknik Üniversitesi bünyesinde ve işbirliğinde kurulmasını sağladı. İstanbul Yenilikçi Mali Destek Programı kapsamında, İstanbul Kalkınma Ajansı’ndan alınan fonla kurulmuş bir merkez. Burada özellikle içinde bulunduğumuz bu yeşil dönüşüm çağında, döngüsel ekonomi açısından çok önemli bulunan bir takım testlerin yapılabilmesi mümkün olacak bu merkezde. Geri dönüştürülebilirlik, geri dönüştürülmüş malzeme içeriği vb. konularda, hem dünya hem de ülkemiz için yeni olan test ve analizlerin yapılması, inovasyon ve araştırmaların gerçekleştirilmesi için olanaklar sağlayacak bu merkez.”

“Geri dönüştürmeye akademik bir gözle bakıyoruz. Yıldız Teknik Üniversitesi’nin bir laboratuvarı var. O laboratuvarın bir bölümü bu konuya ayrıldı. Üniversitedeki öğretim üyeleri ve uzmanlar bu çalışmaları yürütüyor. Akademik bir çalışma yapılacak. Belli algoritmalar var. Özellikle geri dönüştürülebilirlik olarak tanımladığımız, herhangi bir malzemenin geri dönüştürülebilir olup olmadığı, ne kadar geri dönüştürülebileceği ve bununla ne yapılabileceği konusunda sonuçlar ve raporlar almak mümkün. Biyobozunurluk gibi yeni kavramlar da var. Bu tip alanlarda da test ve analizler yapılacak. Sanayiden de talep gelmesi lazım bu noktada. Geliyor da. Sanayi kuruluşları, kendi ürünleriyle ilgili beyanlarda ve taahhütlerde bulunuyorlar. Mesela ‘2030 yılında bütün ambalajlarım geri dönüştürülebilir olacak’ tarzı taahhütlerde bulunuyorlar. Bu iddiaların kanıtlanabilmesi için bunların test edilmesi gereksinimi ortaya çıktı. Geri Kazanım Test ve Araştırma Merkezi, buna fırsat verecek. Bu tip araştırmaların önemi giderek artıyor.”

“Sonuçta sürdürülebilirlikle ilgili günümüzde çok fazla konuşma yapılıyor. Fakat her iyi şeyin dezavantajı da olabiliyor. Bunun dejenere edilmesi gibi bir riskle karşı karşıyayız. İngilizcesi ‘green-washing’, Türkçesi ‘yeşil aklama’ olan bir kavram var. Yani bu sürdürülebilirlikle ilgili beyanların doğru olması, bir takım ilkelere uygun olarak yapılması lazım. Dolayısıyla bunları sağlayabilmek için önemli bir koşul da test ve analiz yaptırıp sonuçlara göre beyanda bulunmak. Bazı ülkelerde çeşitli yasal düzenlemeler ortaya çıkıyor. 2022 Aralık ayı sonunda Ticaret Bakanlığı’nın çıkarttığı bir kılavuz var reklamlar için. Sürdürülebilirlikle ilgili beyanların doğru, güvenilir ve bir takım koşullara bağlı kalınmasıyla ilgili bir kılavuz. Son zamanlarda çok beyan var gerçekten de bu konuda. Ama bir taraftan da doğru bilgileri tüketicileri aldatmayacak şekilde ortaya çıkarmamız gerekiyor. Bilimsel veri önemli. Bir ürünün ambalajında güvenilir bir kuruluşun verdiği raporun yazması önemli. Yoksa ‘Çevre dostu, doğaya saygılı’ gibi terimler çok genel ifadeler ve yanıltıcı da olabiliyor. Tüketiciler için verilerin önemi artıyor.