‘ABD bölgesel savaş endişesiyle İsrail’i dizginlemeye çalışıyor, Netanyahu yönetimi provoke ediyor’

“Ceyda Hanım daha önce konuştuğumuzda da iyi şeyler konuşmadık. Gelişmelere bakıyorum, daha da kötüye gidiyoruz. Umarım yanılırım fakat bence Filistin konusunda bir felakete doğru gidiyoruz. Eskiden Filistin sorununun çözülmesini çok zor olarak düşünürdüm; artık imkansız olarak değerlendiriyorum. İki devletli çözümü herkes dile getiriyor fakat inanarak söylemiyorlar. O bir klişe olduğu için söyleniyor. İki devletli çözüme en yakın olduğumuz zaman 2. Oslo Görüşmesi’nden, 1995’ten sonraydı. Knesset’te bile Arapların oylarıyla zar zor geçmişti. Bir ay sonra İzak Rabin öldürüldü. Bugün artık öyle bir radikalleşme var ki, iki devletli çözüm imkansız gibi geliyor bana.

İsrail şu anda ne diyor? ‘Hamas’la savaşıyorum’ diyor. İsrail, Hamas’la savaşmıyor ama biliyor musunuz? Filistinliler ile savaşıyor. Yok etmeye çalışıyor. Gazzelileri sınır dışına sürmeye çalışıyor. Savaş hukuku yok. Fosfor bombaları kullanılıyor. Uluslararası hukuk yok. Zaten Netanyahu iki devletli çözüme inanmazdı, şimdi tamamen çöpe atmak istiyor. Oradaki insanları bir şekilde sürmeye çalışıyorlar. Kafalarında Sina Yarımadası vardı ama Mısır direnç gösterdi. Başka direnç gösterenler de var mı? Var. Hamas bu işi istemiyor. Eğer o göç gerçekleşirse Hamas da direnç gösteremez.”

“7 Ekim’deki gelişmelerden sonra Arap ülkeleri, güçlü bir sınav vermedi ve başarısız oldu. Yapabilecekleri hamleleri vardı, yapmadılar. Direniş ekseni üzerinde bile devlet bazında en güçlü devlet bazında direnç gösteren Yemen oldu biliyor musunuz? Başka yok emin olun. Küresel Güney bile hikaye çıktı. Çin’den doğru düzgün tepki yok. Hindistan, İsrail’e destek veriyor. Fakat Yemen’in çıkışı oyunu o kadar değiştirecek nitelikte ki... Ne için biliyor musunuz? Özellikle son günlerde Avrupalıların ateşkes ve Filistin’de akan kanı durdurma girişimleri daha da arttı. Duygusal değil tabii ki sebebi, ekonomik. Çünkü özellikle siz de bahsettiniz.

Babülmendep yani Arapça ‘Gözyaşı Kapısı’. Burası dünya ticaretinin neredeyse yüzde 12’sini kontrol ediyor. Çin’den, Uzakdoğu’dan gelen, Süveyş Kanalı ile Avrupa’ya giden bütün hatlar buradan geçiyor. Yemen’in Ekim’de başlattığı bu operasyonlar petrol fiyatlarına, LNG fiyatlarına çok olumsuz etkiler yapıyor. Hem Akdeniz ülkelerinin hem Kuzey Avrupa’nın Katar’dan gelen LGN’leri de biliyorsunuz Süveyş Kanalı ile geçiyor. Bu da çok olumsuz tesir yaptığı için bu durum ekonomilerini acıttı. O yüzden girişim yapıyorlar. Şunu demek istiyorum: Şu Arap ülkeleri Riyad’da 1973’teki gibi -çünkü şartlar 1973’ten daha olumlu- ABD’ye karşı cephe alabilirdi. Çok daha güçlü bir direnç noktası var günümüzde. Eğer petrolü bir silah olarak kullanmayı, gazı silah olarak kullanmayı düşünebilselerdi -belki düşündüler ama yapmadılar- bu savaşın akışı bu noktalara bile gelmezdi.”

“Ceyda Hanım sorun şu: İktidar iki arada bir derede kaldı. Sakal-bıyık mevzusu. Şunun altını çizmek lazım: İflas etmiş bir ekonomiye sahip bir ülkede, siyasi iktidar, o ülkenin saygınlığını, çıkarlarını ve güvenliğini koruyamaz. Bakın bu olay ilk başladığında itidalli açıklamalar yapıldı. Neden? İflas etmiş bir ekonomi, Batı’dan para bulacaktı. Bir de bu konuda rol üstlenebileceğini düşündü. Zaman içinde baktı ki para bulamıyor, üstüne Türkiye’nin etrafında bir mekik diplomasisi dönüyor ama Türkiye’nin fikrini soran yok. Bir anlamda hem radikal İslamcı bir network var dünyada, oraya mesaj vermek hem de kendi kemik kitlesine mesaj vermek için üst perdeden konuşmaya başladılar. Ama onun pratikte hiçbir geçerliliği yok.

Bu coğrafya, 20 yıl önceki coğrafya değil artık. İsrail, böyle bir hamleyi yaptığında, İsrail’e dur diyecek Irak vardı. Suriye vardı. Libya vardı. Şimdi bunlar yok artık. Büyük Ortadoğu Projesi ve Arap Baharı var artık. Bu bölgeyi bir şekilde yeniden dizayn ettiler. Sen eğer bu bölgenin dizaynında rol aldıysan konuşmaya hakkın yok.

“İsrail’in bu savaşında da İsrail’i koruyacak üç tane önemli radar var. Birisi Katar’da, birisi Malatya’da Kürecik’te. Üçüncüsü İsrail’de. Sen hala bunu çalıştırmaya imkan veriyorsun. Bu konuda NATO’ya, ‘İsrail konusunda değerlendirmem farklı. Halkıma hesap vermek durumundayım. İncirlik’teki uçuşları yasaklıyorum’ diyebiliyor musun? Daha da kötüsü, Türkiye’den çelik, petrol, çimento nereye gidiyor? İsrail’e gidiyor. Otonom Kürdistan bölgesinin petrolünü sen taşıyorsun. Bakü-Tiflis-Ceyhan’dan petrolü sen taşıyorsun. Böyle ikircikli, ne dediği belli olmayan bir siyaset. Halkı, kitleleri kandırmaya çalışıyorlar. Türkiye’nin ekonomisi iflas etmiş vaziyette. Böyle ekonomiye sahip bir ülkenin ne saygınlığı ne çıkarları ne de güvenliği korunabilir. Bir de Türk dış politikasına bakıyorum, kurumsal değil. İlkesel değil. Şahsi tamamen. Devlet aklı yok. İkide bir sağdan sola, kuzeyden güneye savrulan, ne dediği belli olmayan bir dış siyaset. Bir kere konuşabilmek için hazinende paran olması lazım. Napolyon bile savaş için ‘Para, para, para’ diyor. Kasanda paran yok senin. Bir de öyle hedefler ortaya koymaya çalışıyorsun ki, o hedeflerin arkasını doldurabilecek gücün yok. Türkiye, bu siyaset ile iflas etmiş durumda. Daha önce de garantörlük ve arabuluculuk demişti.

Türkiye esasında bu coğrafyada bu rolleri oynayabilecek en iyi ülkeydi. Neden? Çünkü hem Müslümanlarla, hem İsrail ile arası iyi olan bir ülke. Dört asır o coğrafyayı yönetmiş. Cumhuriyet’i kuran kadronun bıraktığı bıraktığı bazı ilkeler vardı. Bir tanesi de Arapların kendi arasındaki itilaflara taraf olmamaktı. Biz, taraf olarak garantör olma şansımızı kaybettik. Fikrimizi bile soran yok artık. İktidar burada bağırıp çağırıyor. Riyad’da ne dediler? Hamas’ı yok saydılar, FKÖ’ye referans yaptılar. İtiraz edebildin mi? Şerh koyabildin mi? İktidarın ikircikli, dışarıda boyun büken, para isteyen, ellerini bağlayan fakat içeride farklı. Bazı çocuklar evde anne babasına bağırır, dışarıda süt dökmüş kedi gibidir. Türkiye’nin siyaseti de maalesef bu durumda.”