Seks yaparak çoğalan mantar tehlikesi: Eşeysiz üremediği için ilaç geliştirilemiyor
© AA
Abone ol
Kanadalı bilim insanları, ciddi enfeksiyonlara ve hatta ölüme neden olabilen bir mantar türünün seks yaparak çoğaldığını tespit etti. Eşeysiz ürememesi nedeniyle ilaç geliştirilemediğini belirten uzmanlar, söz konusu mantarın 2009 yılından bu yana 50'den fazla ülkeye yayıldığının altını çizdi.
Uzun süre hastanede kalan hastalar gibi bağışıklık sistemi zayıf kişilerde dolaşım sistemine bulaşarak ciddi enfeksiyonlara ve ölüme neden olabilen Candida auris isimli bir mantar türünün sanıldığının aksine eşeysiz olmayabileceği ortaya çıktı.
Kanada'daki McMaster Üniversitesi'nde görev yapan bilim insanları, söz konusu mantar türünün seks yaparak çoğaldığını ve bu durumun da mantara karşı ilaç geliştirilmesini zorlaştırdığını belirtti.
Candida auris'in tek üreme biçiminin bu olmadığını ancak seks yaparak çoğaldığında ise öncekinden daha fazla ilaca dirençli, daha öldürücü ve daha hızlı yayılan mantar suşları ürettiğini vurgulayan bilim insanları, konuya dair araştırmalarını Hesaplamalı ve Yapısal Biyoteknoloji Dergisi'nde yayınladı.
Mantarın bin 300 farkı suşunu inceleyen uzmanlar, 'rekombinasyon olaylarını' yani eşli üreme süreçlerini takip etti.
Candida auris gibi mikroorganizmalar genellikle bölünerek eşeysiz olarak çoğalır ve ilk üremede iki, sonraki üremede dört, bir sonraki üremede 16 gibi katlar üzerinden suşlar meydana getirirler. Tüm bu suşlar birbirleriyle genetik olarak tıpatıp aynıdır. Ancak söz konusu mantar çeşidinin bu şekilde değil, eşli olarak ürediğini ve dolayısıyla her üremede genetik olarak farklı suşlar meydana getirdiğini belirten bilim insanlarına göre bu durum mantara karşı ilaç geliştirmeyi zorlaştırıyor.
McMaster Üniversitesi Biyoloji Departmanı profesörü Jianping Xu, şu ifadeleri kullandı:
"Bu mantar patojeni hakkında gerçekten karmaşık ve kafa karıştırıcı sorulardan biri, kökeni ve doğada nasıl çoğaldığı sorusuydu. Araştırma bize bu mantarın geçmişte eşli ürediğini ve doğada eşli üreyebildiğini, bu da onun yeni genetik varyantları oldukça hızlı bir şekilde üretmesini sağladığını gösteriyor. Bu kulağa korkutucu gelebilir, ancak iki ucu keskin bir bıçak. Doğada eşli üreyebildiklerini öğrendiğimiz için, muhtemelen laboratuvarda bu süreci tekrarlayabiliriz. Bu sayede ilaç direncinin genetik özelliklerini ve onu böylesi tehlikeli bir patojen yapan diğer özellikleri çok daha hızlı anlamamızı sağlayabilir."
Profesör Xu'ya göre ilaca dirençli bir suşun, farklı bir ilaca dirençli başka bir suşla eşleşmesi durumunda ortaya çıkan yavruların her iki ilaca da dirençli olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor:
"Aynı hastanede, potansiyel olarak aynı hastada suşların eşleşmesi, mantarların çiftleşmeleri için bir fırsat yaratıyor. Bu çalışma seks üzerine yapıldı ve seksin organizmalar üzerindeki etkisi genellikle çok geniş bir alana yayılıyor. Mantarlar için bu, kendileri için faydalı olan genleri tek başına eşeysiz üremeden çok daha hızlı bir şekilde popülasyonlar aracılığıyla yayabilecekleri anlamına geliyor."
İlk kez 2009'da keşfedilen mantar türü o zamandan bu güne 50'den fazla ülkeye yayıldı. Mantarın sebep olduğu enfeksiyonlar nedeniyle binlerce kişi hayatını kaybetti.
