Ukrayna’nın mayınları tehlike saçıyor: Gürdeniz’den Batı Karadeniz ve İstanbul Boğazı uyarısı
© DHA
Abone ol
Özel
Ukrayna’nın Karadeniz’e döşediği mayınların Türkiye’ye karşı oluşturacağı tehlikeyi değerlendiren eski Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Mayın Filosu Komutanı emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, Batı Karadeniz ve İstanbul Boğazı’nın riskte olduğunu belirterek “Hiçbir ülke uluslararası denizciliğe tehdit teşkil edecek şekilde serseri mayın bırakamaz” dedi.
Ukrayna’nın Karadeniz’e döşediği mayınlar son günlerde Türkiye kıyıları ve ticaret rotalarına oluşturduğu tehlikeler bakımından gündemde yer alıyor. Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), konuya ilişkin açıklamasında, “Ukrayna Deniz Kuvvetleri Odessa, Oçakov, Çernomorsk ve Yujnıy limanlarının yakınlarına yaklaşık 420 adet eski mayın döşedi” açıklamasında bulunurken “Yerinden kopan mayınların İstanbul Boğazı’na ve ardından Akdeniz havzasının denizlerine sürüklenme olasılığı dışlanmıyor” uyarısını da ekledi.
Rusya Savunma Bakanlığı Savunma Yönetimi Ulusal Merkezi Başkanı Tümgeneral Mihail Mizintsevde “Ukrayna’nın deniz limanlarında, Kiev makamlarının kendi iç sularında ve bölgesel karasularında yaratmış olduğu yüksek mayın tehlikesi nedeniyle 15 yabancı ülkeden 67 geminin mürettebatı bloke edilmiş durumda” ifadelerini kullandı.
Türk Deniz Kuvvetleri’nden uyarı
Türk Deniz Kuvvetleri’ne bağlı Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı (SHOD) da yayımladığı NAVTEX’le bölgedeki denizcileri uyardı. Samsun İstasyonu tarafından yayımlanan NAVTEX’de şöyle denildi:
“Odessa, Ochakov, Chernomorsk ve Yuzhnyy limanları açıklarına Mayın döküldüğü rapor edilmiştir. Bahse konu mayınların, donanımlarından koparak sürüklenen mayın haline gelebileceği ve seyir tehlikesi yaratabileceği değerlendirilmektedir. Bu sebeple bölgede bulunan ve seyir yapan tüm gemilerin sürüklenen mayınlara karşı ‘keskin gözcülük’ tesis etmeleri önemlidir. Sürüklenen mayınlara/mayın benzeri cisimlere ilişkin tespitlerin ivedilikle Türk Radyo’ya (Kanal-16), Ana Kurtarma Koordinasyon Merkezine (00903122324783, SAR@UAB.GOV.TR/TRMRCC@UAB.GOV.TR), Deniz Kuvvetleri Komutanlığına (00903124032222, DENKOM.HAREKATMRK@DZKK.TSK.TR) ve Sahil Güvenlik Komutanlığına (00903124164801, IHBAR@SG.GOV.TR) bildirilmesi rica olunur.”
Hangi tip mayınlar döşendi?
Medyada yer alan bilgilere göre Ukrayna 1940’larda yapılmış Sovyetler Birliği döneminden kalma “YM’ ve “YRM” tipi mayınları bu bölgelere yerleştirdi. Sputnik’e bu mayınları değerlendiren emekli Tümamiral Cem Gürdeniz de “YM tipi olan mayın 20 kilo patlayıcı taşıyor, demirli mayın olarak biliniyor. Bunlar 50 metre derinliğe kadar döşenebiliyor. Bunlar o yolu kullanan gemilerin su altı kesiminden infilak etmek üzere ayarlanmış mayınlar. Diğer YRM denen mayınlar ise küçük ve 4 kilo patlayıcısı var. Bunlar; plaja daha sığ sulara, çok sığ sulara döşeniyor. Esas tehdit YM adındaki demirli ve 20 kilo patlayıcı taşıyan mayınlardan kaynaklanıyor. Çünkü bunun suyun dibinde mekanizması var. Derinliğe göre çelik tel halatla yükseliyor, fırtınada bu tel halat koptuğu takdirde bir sürüklenme tehdidi oluşuyor. Halattan koptuğunda satıhta ilerleyen bir cisim olarak hareket ediyor. Burada tabii mayını savunma maksadıyla dahi olsa döşeyen ülke, döken ülke mayınların sürüklenmesini, kopmasını önleyecek tedbirleri almak durumundadır" dedi.
‘Hiçbir ülke uluslararası denizciliğe tehdit teşkil edecek şekilde serseri mayın bırakamaz’
Uluslararası Lahey Harp Kuralları Sözleşmesi’ni hatırlatan Gürdeniz, “1910'da yürürlüğe giren bu sözleşmeye göre serseri mayınlar yani kopan mayınlar yasaklanmıştır. Yani hiçbir ülke uluslararası denizciliğe, uluslararası rotalara tehdit teşkil edecek şekilde serseri mayın bırakamaz veya bu kopan mayınları da mutlak surette önleyici mekanizma kurmak zorundadır. Yani çoğu mayın zaten bu şekildedir. Belli bir süre içerisinde zincirinden, telinden koptuğu anda kendini nötralize edecek, patlamayı önleyecek mekanizma devreye girmelidir. Tabii bunun girmediğini ve 420 mayının örneğin en az 300'ünün bu konumda olduğunu ve %10'unun koptuğunu düşünsek en fazla 5-10 mayın tehdidinden veya riskinden bahsedebiliriz. Bu mekanizma çalışmadığı takdirde bir tehdit olacaktır. Dolayısıyla esasında bakacak olursak ben bunu çok büyük bir risk olarak görmüyorum ama bu demek değildir ki mayın karşı tedbirleri uygulanmayacak, gemiler gözcülük yapmayacak, gerekirse deniz kuvvetlerimiz kendi yetki alanımızda önlem almayacak. Tabii ki almak gerekir, en küçük bir şüphe bile değerlendirilmelidir” diye ekledi.
‘Bölgedeki akıntılar saat yönünün aksi istikametindedir’
Bu mayınların Türkiye’ye karşı nasıl bir risk oluşturabileceğini de değerlendiren Gürdeniz, şunları söyledi:
“Bölgedeki akıntılar saat yönünün aksi istikametindedir. Yani doğudan batıya doğru bir daire çizecek şekildedir. Dolayısıyla sürüklenen mayınların Romanya, Bulgaristan sahillerine yaklaşarak çok güçlü rüzgâr akıntısıyla güneye gelmesi söz konusudur. Yani ağırlık merkezi mayının beklenmesi gereken yerin Batı Karadeniz ve İstanbul Boğazı’nın Trakya tarafı olacağını değerlendiriyorum. Burada rüzgâr akıntısının fırtınanın büyüklüğüne göre değişeceğini de vurgulayalım. Tabii ki 400 milden fazla uzun bir mesafe var. Buradan mayının rüzgar ve doğal akıntıya göre aşağıya inme süresi de saatte yarım mille - 1 mil arasında olsa güneye inebilmesi için baya uzun bir süre geçmesi gerekiyor.”
‘Ticari gemiler ve balıkçılar dikkat etmeli’
En büyük riskin Novorossiysk-İstanbul hattında çalışan günlük 25 petrol tankeri ve Köstence-İstanbul hattında çalışan gemilerde olduğunu ifade eden Gürdeniz, “Yoğun bir trafik var. Dolayısıyla bu gemilerin uyanık olması gerekir. İstanbul Boğazı yaklaşmalarına doğudan gelip Batı Karadeniz'den dönüş yapan boğaza güneyli rotada inen gemilerin dikkat etmesi gerekir. Türk balıkçı gemileri çok yoğun bölgede, onların tabii ki dikkat etmesi gerekir. Ama büyük bir deniz alanında kopan 5-10 mayının İstanbul Boğazı ağzından girerek Akdeniz'e kadar gideceği bu senaryolarını çok düşük bir ihtimal olarak değerlendiriyorum” dedi.
‘NATO’nun yardımına ihtiyaç yok’
Türk Deniz Kuvvetleri’nin NATO'nun en gelişmiş mayın filosuna sahip olduğunu aktaran Gürdeniz, şunları ekledi:
“Ben de 2008-2009 yıllarında Mayın Filosu Komutanlığı yaptım. Türkiye böyle bir tehdidi kendi imkânlarıyla çok kısa sürede bertaraf edecek her türlü yeteneğe sahiptir. Bazı basın-yayın organlarında NATO'nun mayın karşı tedbirler gücünün Karadeniz'e çıkması senaryosu dile getiriliyor. Buna gerek yoktur. Zaten Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 19. maddesi Türkiye tarafından yürürlüğe konulmuştur. Bulgaristan, Romanya da destek olursa tabii ki burada çok daha rahat mayın gözetleme ve gerekirse mayın temizleme operasyonları yapılabilir. Ama esas endişem Ukrayna'nın bu 420 mayını gelecekte nasıl temizleyeceği konusudur. Çünkü mayın tarama ve avlama filosu yoktur. Dolayısıyla gelecekte Türkiye'nin Karadeniz'deki sahildarları da bir araya getirerek Türkiye'nin liderliğinde Karadeniz'in mayın tehdidinden tamamen arındırılmasına yönelik bir girişimin başlatılmasının faydalı olacağını değerlendiriyorum.”
