Kuzey İrlanda'nın başkenti Belfast'ta, ayrılıkçı Sinn Fein partisi mensuplarının düzenlediği cenaze töreninde Kovid-19 tedbirlerinin ihlal edilmesine karşı İngiltere ile birlik yanlılarının gösterdiği tepkinin ardından başlayan protesto ve şiddet eylemleri sürüyor.
Geçen hafta Kovid-19 kısıtlamaları ve Brexit sonrası koyulan ticaret kurallarına yönelik öfke, Protestan ve Katolik topluluklar arasındaki gerilimi yeniden yükseltti.
ABC News'in aktardığına göre, dün de devam eden protestoların ölçeği önceki günlere göre düşük olsa da 19 polis yaralandı ve toplam yaralı emniyet mensubu sayısı 74'e yükseldi. Birlik yanlıları polise karşı taş, havai fişek ve molotof kokteylleri kullanırken polis, 6 yıl sonra ilk defa dün, göstericilere tazyikli su ile müdahale etti.
There have now been 5 straight days and nights of Loyalist violence in Northern Ireland, so why isn't this leading the news agenda in Britain? (There's obviously been some coverage, including this by the BBC's @EmmaVardyTV) pic.twitter.com/JPINFOgTNf
— Ian Fraser (@Ian_Fraser) April 6, 2021
Geçen günlerde İngiltere Başbakanı Boris Johnson, İrlanda Başbakanı Micheal Martin ve ABD Başkanı Joe Biden, gerginliği yatıştırmaya yönelik çağrılarda bulunmuştu.
Kuzey İrlanda parlamentosundaki partilerden ortak açıklama
Dün Kuzey İrlanda parlamentosundaki 5 parti, kargaşaya son verilmesi çağrısında bulunan ortak bir açıklamada bulundu.
Açıklamada, "Siyasi tutumlarımız birçok konuda çok farklı olsa da, hepimiz kanun ve düzene destek vermede ortaklaşıyoruz. Müşterek bir biçimde, asayişin tesis edilmesine ve başkalarını korumak için kendilerini tehlikeye atan polis memurlarına olan desteğimizi ifade ediyoruz" denildi.
Açıklamada, "Biz ve kurumlarımız, artan şiddet ve huzursuzluğu önlemek için topluluklara ve polise verebileceğimiz desteği en üst düzeye çıkarmaya dönük birlikte çalışmaya devam edeceğiz" ifadelerine yer verildi.
Paramiliter güçler şiddeti kınadı, Kuzey İrlanda protokolünün iptalini talep etti
Bununla birlikte yaşanan şiddet eylemleri hakkında bir açıklama da İngiltere yanlısı paramiliter güçlerden geldi.
The Irish Times'ta yer alan habere göre; Ulster Savunma Birliği (UDA), Ulster Gönüllü Gücü (UVF) ve Kızıl El Komando (RHC) örgütlerinin toplandığı çatı örgütü olan Sadık Topluluklar Konseyi'nden (LCC) yapılan açıklamada, sükunet çağrısı yapıldı.
LLC'nin, yaşanan şiddet olaylarında doğrudan ya da dolaylı olarak yer almadığı vurgulanan açıklamada, barışçıl protestonun temel insan hakkı olduğu belirtildi.
Açıklamada, LLC'nin dahil olacağı eylemlerin barışçıl olması gerektiğine işaret edilerek, halka şiddetli çatışmaların içine çekilmeme çağrısında bulunuldu.
#BREAKING: During the 6th night of violent protests in Belfast, Ireland, protestors hijacked & lit a double-decker bus on fire.pic.twitter.com/csavEBjSu1
— Steve Hanke (@steve_hanke) April 8, 2021
Brexit anlaşmasıyla birlikte kabul edilen ve İngiltere ile Kuzey İrlanda arasında fiilen bir deniz sınırı oluşturarak bazı malların ulaşımında aksamalara yol açan Kuzey İrlanda protokolünün hedef alındığı açıklamada, ayrıca Londra'ya bu sınırı dayatmanın 'tehlikeli sonuçlarına' karşı uyarı yapıldı.
Meselenin çözümü için İngiliz hükümetine görüşme daveti yapılan açıklamada, Londra'nın birlik yanlılarının 'öfkesinin ölçeği ve doğasını tam olarak anlamakta' kolektif ölçüde bir başarısızlık sergilediği kaydedildi.
Brexit anlaşmasını teşvik eden Kuzey İrlanda hükümetinin tavrının 'samimiyetsiz ve yanlış' olduğu belirtilen açıklamada, bu anlaşmanın 'Belfast Anlaşması'nda yer alan temel koruma ve taahhütleri ihlal ettiği' vurgulandı.
LLC, ayrıca Kuzey İranda prokolünün tekrar müzakere edimesini talep etti.
İki gözaltı yapıldı, cezai soruşturma açıldı
Kuzey İrlanda Emniyet Müdür Yardımcısı Jonathan Roberts, şiddet olaylarına ilişkin açıklamasında iki kişinin gözaltına alındığı ve 'önemli bir cezai soruşturmanın yürütüldüğü bilgisini verdi.
Roberts, gösterilerde yaralanan polislerin durumlarının ağır olmadığını belirtti.
Sinn Fein: Her birimizin, sükunet çağrısına katkıda bulunma yükümlülüğü var
Yaşananlara dair bir açıklama da Sinn Féin lideri Mary Lou McDonald'dan geldi. McDonald, açıklamasında olayların gerilimi artırma amaçlı kasıtlı bir girişim olduğu ifade ederek, "Siyasi çizgimizden bağımsız olarak her birimizin, sükunet çağrısına katkıda bulunma yükümlülüğü bulunuyor" değerlendirmesini yaptı.
Emniyet Müdürü Simon Byrne ile görüştüğünü ve temasları sürdürdüğünü kaydeden McDonald, polise halkı korumak için hızlı hareket edebilmesi için kaynak sağlanması gerektiğini belirtti.
Birlik yanlılarının şiddet olaylarına karışanları tasfiye etmesini isteyen parti lideri, 'işler daha da ciddileşmeden' olayları yatıştırma gayreti talep etti.
WATCH: Rioters set a bus on fire as protests continue in Belfast, Northern Ireland. The country has seen tensions rise in the last week due to concerns about Brexit, as well as anger that several politicians who flouted COVID-19 restrictions would not be prosecuted. pic.twitter.com/gtLYTh3qQc
— CBS News (@CBSNews) April 8, 2021
Ayrıca Brexit'in, şiddeti körükleyen dinamikleri yarattığına hiç şüphe olmadığı görüşünü paylaşan McDonald, birlik yanlılarının Brexit'in Kuzey için kötü sonuçlar doğuracağı konusunda uyarılmalarına rağmen ateşli birer 'ayrılık taraftarları' olduklarını kaydetti.
Bunun yanı sıra İngiltere Başbakanı Boris Johnson'a meseleye müdahale etme çağrısı yapan McDonald, barışa erişmenin tüm paydaşlar arasındaki stratejik iş birliği ile mümkün olacağını da sözlerine ekledi.
1960'lardan 1998 yılında imzalanan 'Hayırlı Cuma Anlaşması'na kadarki süreçte Katolik ayrılıkçı ve birlik yanlısı İrlandalılar arasında yaşanan kanlı çatışmalarda yaklaşık 3 bin insanın hayatını kaybettiği belirtiliyor.
Anlaşma, bölgede yerel yönetimin dayandığı mutabakat olmasıyla öne çıkıyor. Anlaşmanın imzalanmasından beri bölge, belirli aralıklara şiddet eylemlerine sahne oluyor.
