Avukat Emir Akpınar, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile birlikte tüm can kayıpları ve ekonomik kayıplar için yaşanan mağduriyet kapsamında Çin’e dava açılabileceğini söyledi.
‘Mağdurlar tüm kayıplar için uluslararası hukuk kuruluşlarına başvurabilecek, ispat önemli’
Virüsten dolayı yakınlarını kaybedenlerin ölüm raporlarına mutlaka ölüm sebebi olarak yazdırması gerektiğini söyleyen Emir Akpınar, şunları kaydetti:
“Kovid-19 nedeniyle maddi ve manevi kayba uğrayan mağdurlarımız için, öncelikle hastalığa yakalanan ve vefat edenlerin Çin’e Türkiye mahkemelerinde maddi ve manevi tazminat davası açabilecekler. İkinci olarak Türkiye’de ekonomik kayba uğrayan tüm işletme sahibi ve vatandaşlar yine ülkemizde bulundukları yerin yerel mahkemelerinde bu davaları açabilecekler. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, yaşadığı tüm ekonomik ve can kayıpları için, uluslararası hukuk ilkelerine uygun olarak uluslararası hukuk kuruluşlarına başvurabilecek. Dava sürecinde ispat önem taşıyacağından, ekonomik kayıpların belirlenmesi çok büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle ispat vesikalarının korunması gerekmektedir. Şöyle ki hastane raporları, iş gücü kaybını belirleyen, kazanç kaybına yol açan birtakım belgeleri dava açmayı düşünen bireylerin saklı tutmaları gerekmekte. Son olarak da yakınlarını kaybeden kişilerin vefat sebebinin Kovid-19 olduğunu raporlarına özelikle ölüm raporlarında belirtmeleri gerekiyor.”
‘Zarara uğrayan herkes Türk mahkemelerinde dava açabilecek’
Akpınar, açılacak davayla ilgili bilgiler vererek, sözlerine şöyle devam etti:
“Konuya ilişkin olarak genel hukuki değerlendirme yaptığımız takdirde, zarara uğrayan herkes Türk mahkemelerinde dava açabilecek. Bunun yasal dayanağı da 5718 sayılı Milletler Arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku hakkındaki kanunun 34. maddesinde haksız fiil başlığı altındaki düzenlemede görüyoruz. Kanun maddesini okuyacak olursak, ilk olarak haksız fiilden doğan borçlar, haksız filin işlendiği ülke hukukuna tabiidir diyor. İkinci olarak da haksız fiilin işlendiği yer ve zararın meydana geldiği yer farklı ülkeler olması halinde, zararın meydana geldiği ülke hukuku uygulanır. Burada haksız fiilin işlendiği, virüsün çıktığı yer Çin’dir ancak zararın meydana geldiği yer ülkemiz olacağından, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin hukuku uygulanacaktır. Kanun hükmü uyarınca da haksız file ilişkin uygulanacak hukukun belirlenmesinde genel kural olarak, haksız yerin ika hukuku kabul edilmiştir. Bunun yanında haksız fiilin yol açtığı zarar filin ika yerinden farklı ise, zararın meydana geldiği yerin hukukunun uygulanması gerekmektedir.”
‘ABD, Çin’e karşı 20 trilyon dolarlık koronavirüs davası açtı’
ABD'de avukatların Çin’i mahkemeye verdiklerini söyleyen Akpınar, “Sonuç olarak Kovid-19’dan zarar görmüş, maddi ve manevi kayba uğramış ve hastalanmış sonra da iyileşmiş kimseler, ülkemizde Çin Devleti’ne karşı az önce bahsettiğim kanun maddesinden dolayı dava açabileceklerdir. Konuya ilişkin örnekler de vermek gerekirse, geçtiğimiz günlerde 3 bin 500 kişilik bir yolcu gemisinde karantinaya maruz kalan bir çift ABD’de California açıklarında koronavirüs vakaları nedeniyle 5 gün bekletildikten sonra limana yanaşıyorlar. Gemide bulunan Floridalı çift, kar amacı güden şirketin, yolcuların güvenliğini tehlikeye attığı gerekçesi ile şirket aleyhine 1.38 milyon dolar tazminat davası açıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde de avukatlar bir araya gelerek, Çin’e karşı 20 trilyon dolarlık koronavirüs davası açtı. Bunun gerekçesinde de Çin’in bu virüsü ürettiği ve bunu da bir biyolojik silah olarak tüm dünyaya karşı kullanmasını gösterdi” ifadelerini kullandı.
