Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, Elazığ depreminin ardından Avrupa Uzay Ajansının Sentinel uydusundan alınan haritalar ve bölgedeki GPS istasyonlarının verileri incelendi.
Dr. Çağlar Bayık, Dr. Gökhan Gürbüz, Doç. Dr. Saygın Abdikan, Dr. Sedar Görmüş ile birlikte merkez laboratuvarında açıklamalarda bulunan Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Türkiye’de ilk kez yapılan çalışmayla Elazığ depreminin kırılma mekanizmasını ortaya çıkardıklarını söyledi.
'Depremin büyüklüğünü 6.7 olarak hesapladık'
Uydudan alınan verilerde depremi oluşturan fay hattı hakkında önemli bilgilere ulaştıklarını söyleyen ve depremin büyüklüğünü 6.7 olarak ölçtüklerini anlatan Prof. Dr. Kutoğlu, şöyle konuştu:
"Bölgenin doğu tarafında yaklaşık 30 santimetrelik çökme meydana gelirken, batı tarafında yine 30 santimetrelik yükselme meydana gelmiş. Yani bir tarafı alçalırken bir tarafı yükseldi. Toplamda 60 santimetrelik düşey hareket.
Biliyorsunuz paylaşılan ilk bilgiler doğrultu atımlı faylanma olduğunu gösteriyordu. Sonuçlar da bize hakim olarak doğrultu atımlı faylanma olduğunu, kırılma olduğunu gösteriyor ama veriler aynı zamanda düşey atımlı olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla bizim bu bulgularımız fayın sadece yatay atımlı olduğunu değil aynı zamanda düşey atımlı da olduğunu gösteriyor. 1.2 metre atım ile geri çözüm yaparsak depremin momentini nasıl buluruz?
6.8 olarak açıklanmıştı daha sonra AFAD 6.5’e revize etti. Ama bu bizim verilerle hesapladığınızda 1.2 metrelik kırılma bize 6.7 büyüklüğünde bir deprem olduğunu gösteriyor. Bize göre biz bu depremin büyüklüğünü 6.7 olarak hesapladık. Bu depremin meydana getirdiği kırılma mekanizmasıyla ilgili elde ettiğimiz sonuçlar."
'Yer bilimleri için nerede deprem olacağını söylemek problem değil'
Prof. Dr. Kutoğlu, teknoloji ve bilimin, nerede deprem olacağını gösterdiğini; ancak ne zaman olacağı konusunda bilgiler vermediğini söyledi.
Elazığ depreminin ardından fay üzerindeki stresin Kahramanmaraş, Adana, Hatay ve Bingöl taraflarına kaydığını anlatan Prof. Dr. Kutoğlu, şunları kaydetti:
"Yer bilimleri için nerede deprem olacağını söylemek problem değil. Zaten biliniyor bu. Elimizdeki teknolojiler bunu söyletiyor sadece ne zaman olacağını söyleyemiyorsunuz. Depremlerin nerede olacağı nokta atışı olarak biliniyor. Biz çalışmayla depremin çalışma mekanizmasını ortaya koymuş bulunuyoruz. Depremin ardından 3 bin kilometrekare alan etkilendi. Buranın içinde yapılar da varsa kalıcı deformasyona uğramış.
Kırılmanın boyu 50 kilometre, enine kırılma da yaklaşık 70 kilometre. Elazığ depreminin yaşandığı yerde 6.7’den daha büyük deprem olma ihtimali şu an için artık az. Burası kırıldıktan sonra stres artık yukarı ve aşağı her iki yöne doğru aktarılmış durumda. Artık oradaki stres kuzey ve güney kesimlerine doğru aktarılmış. Stres yukarıdaki ve aşağıdaki illere doğru gitti. Bardak doluydu zaten bu deprem ile birlikte üzerine bir miktar ekleme oldu. Daha önce de söyledim, yukarıda Bingöl tarafı var. Aşağıda Maraş var, Adana var, Hatay var. Fay zaten oraya doğru uzanıyor, oralardan geçiyor."
