Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “Tüm paydaşların memnun olduğu bir emeklilik sistemi kuracağız. Bu yıl içinde değişimi gerçekleştireceğiz” açıklamasının ardından, gözler bu alanda yapılacak çalışmalara çevrildi.
Hürriyet'ten Hacer Boyacıoğlu'nun haberine göre, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), “Avrupa Birliği’nde sosyal güvenlik sistemleri” kitabını güncelledi ve Avrupa ülkelerinde son yıllarda yapılan reform çalışmalarını ülke ülke inceledi.
İŞVERENE EK PRİM
Kitapta 2001 yılında kıdem tazminatı fonunu kuran Avusturya da, 2017 yılında emeklilik reformu yapan Finlandiya da yer aldı. Çalışmaya göre, Avrupa ülkeleri son yıllarda sosyal güvenlik sistemlerinde şu değişiklikleri yaptı:
- Avusturya: 2001’deki reformda, işverenin çalışan maaşının yüzde 1.53’ünü kıdem tazminatı fonuna aktarması kararlaştırıldı. Fonun yönetimi, bağımsız finansal şirketlere verildi. İşten çıkarılmada, 3 yıllık çalışma için sigortalının son ayki gelirinin 2 katı, 5 yıllık çalışma için sigortalının son ayki gelirinin 3 katı, 10 yıllık çalışma için sigortalının son ayki gelirinin 4 katının ödenmesi benimsendi. 2005 yılındaki reforma göre de, 45 yıl sigortalılık süresi bulunan veya 65 yaşına gelen herkes yaşam süresi boyunca elde ettiği ortalama aylık gelirin yüzde 80’i oranında yaşlılık aylığına hak kazanıyor.
- Belçika: 2010’da, işvereni erken emeklilik programını kullanmaktan uzaklaştırmak için önlem alındı. Normal emeklilik yaşından önce işten çıkartılan 58 yaş (bazı durumlarda 56) ve üzerindeki kişilere, işsizlik yardımları dışında, işveren tarafından, kişi 65 yaşına gelene kadar, belli oranda ek yardım yapılıyor.
- Birleşik Krallık: Kadınlarda 60 olan emeklilik yaşı erkeklerdeki gibi 65’e çıkartıldı. Akabinde, 2019’dan itibaren emeklilik yaşı kadın ve erkek için kademeli olarak 66’ya yükseldi.
- GÜMÜŞ FONU KURULDU
- Bulgaristan: 2006 Haziran’da, kamu emeklilik sistemi için devlet fonu garantisi kanunu yasalaştı. Bu, azalan doğum oranına bağlı nüfusun yaşlanmasının neden olduğu demografik baskıyı azaltmak için alındı. Gümüş Fonu olarak adlandırılan fonun, emeklilik sisteminin mali sürdürebilirliğini sağlaması bekleniyor.
- Danimarka: Özel Emeklilik Tasarruf Planı ile zorunlu katkı payıyla fonlanan yeni bir aylık sistemi kuruldu. Bu bir özel emeklilik sistemi oldu.
- Finlandiya: 2017’de emeklilik yaşında düzenleme yapıldı. Herkes, brüt yıllık kazançlarının yüzde 1.5’i oranında emekli maaşı alacak. Uzun süre çalışıp geç emekli olanlara, geç emekli olduğu her ay için emekli aylıkları 0.4 oranında arttırılarak ödenecek.
- Fransa: 2010 emeklilik reformuyla, 2018 yılı için emekli olma yaşı, kademeli olarak 60’tan 62’ye çıkarıldı. 2012 yılındaki düzenleme ile bu süreç hızlandırılarak 2017 yılına çekildi. 2014 yılında da ilave önlemler alındı, tam bir emeklilik maaşı için gerekli katkı yıllarının sayısı 2020-2035 döneminde kademeli olarak 41.5’ten 43’e yükseltildi.
- EMEKLİLİK YAŞI ARTTIRILDI
- Hollanda: 55 yaş ve üstü işçiler için emeklilik yaşı, reformdan önceki durumda 60 yaşından emekli olacaklar için 65 yaşına çıkartıldı, 1 Mart’ta 55 yaşından büyük işçiler içinse 60 yaşında emekli olabilme şartı getirildi. Buna ek olarak, yeni yasayla gerekli teminat süresi artırılarak tam emekli aylığı için gerekli olan 45 yıllık süre 50 yıla çıkarıldı.
- İspanya: Emeklilik yaşı 2027’e kadar 65’ten 67’e çıkarıldı, yaşlılık aylığını almak için gerekli asgari prim yılı şartı 2022’e kadar 15 yıldan 25 yıla yükseltildi, tam aylık için gerekli prim yıl şartı 2025’e kadar tedricen 35 yıldan 38.5 yıla çıkarıldı. 2027 yılında devreye sokulmak üzere nüfusun yaşam beklentisine göre 5 yılda bir emeklilik sisteminin parametrelerini ayarlayan “otomatik sürdürülebilirlik faktörü” sisteme entegre edildi.
- İtalya: 54 milyar Euro’luk(73 milyar USD) tasarruf planına göre, özel sektörde çalışan kadınların emeklilik yaşı, 2014 yılından 2026 yılına kadar 60 yaşından 65 yaşına (erkekler için emeklilik yaşıyla eşleşerek) yükseltildi. 2026 yılı itibarıyla emeklilik yaşı (erkekler hem de kadınlar için) 65 yaşından 67’ye çıkarılacak.
