İran’ın dönüşü petrol piyasasını nasıl etkiler?

İran’ın P5+1 ülkeleriyle (BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya) nükleer anlaşmaya varmasının ardından dikkatler, petrol piyasalarına çevrildi. İran’ın yeniden küresel petrol piyasasında yer alması petrol fiyatlarının düşüşüne sebep olabilir.

Ancak İran’dan bu konu ile ilgili daha dengeli açıklamalar yapılıyor. Henüz Haziran ayında İran’ın küresel petrol piyasasına dönüşünü değerlendiren petrol bakanı Bijan Zanganeh, anlaşmanın mutlaka petrol fiyatlarının daha da düşmesine neden olacak anlamına gelmediğini ve OPEC üyesi diğer petrol üreticisi ülkelerin kendi paylarını düşürerek İran’ın girebilmesi için yer açabileceğini söylemişti.

İranlı enerji uzmanı Umud Şukri, mevcut koşullarda OPEC ülkelerinin kolay kolay İran için yer açamayacaklarını ve İran’ın henüz fiyatları etkileyecek kapasitede üretime sahip olmadığını düşünüyor:

Önümüzdeki bir seneye dair baktığımızda da özellikle İran’ın üretimi ne şekilde devreye sokabileceği ve bu konuda hangi pazarları tekrar alabileceği konusunda tekrar tartışmalı. ABD’deki kaya petrol üretimi ile birlikte pazarındaki payı daralan Körfez ülkeleri daha çok Asya pazarına yönelmiş durumunda. Bu şekilde forma sokulmuş bir piyasada İran yeni kontratları nasıl imzalayacaktır, bu da önemli bir husus. Ama şunu da ifade edelim, özellikle bölgesel piyasalarda bir rahatlama olabilir. Akdeniz piyasası başta olmak üzere İran’a yakın havzalarda petrol fiyatları biraz daha dengeli anlamda aşağıya doğru gidebilir. Ama küresel anlamda şu anda ciddi bir düşüşün beklenmesi söz konusu değil. Çünkü OPEC üyesi ülkelerin da durumu yakından takip ettiği ve son bir senedir 50 ile 70 dolar bandı konusunda iyi kötü bir mütabakata varılan bir fiyatın ortaya çıktığını görüyoruz. Burada OPEC’in üretimini azaltması ve diğer ülkelerin doğrudan İran’a yer açması çok rahat olmayacaktır. Çünkü düşen petrol fiyatları özellikle Suudi Arabistan başta olmak üzere diğer ülkelerin de bütçelerine çok ciddi anlamda bir yük getiriyor. Burada üretimin kısaltması demek özellikle bu ülkelerin elde edecekleri gelirlerin de azalması anlamına gelecektir. Bu açıdan İran’ın aslında doğrudan çok büyük bir etki oluşturmayacağı ama petrol piyasalarının artık geçmiş dönemlerde olduğu gibi 100-120 dolarlar bandını kısa vadede görmesinin önünde önemli bir engel oluşturacağını ifade edebiliriz."