‘Ukrayna’daki savaşı devam ettiren organizatör İngiltere’
16:05 22.04.2025 (güncellendi: 11:46 24.04.2025)
Ceyda Karan'la Eksen
Ceyda Karan'la Eksen
Abone ol
Prof. Dr. Emin Gürses'e göre İngiltere, Ukrayna'da çatışmaların devam etmesini sağlayan baş aktör. ABD'nin Avrupa'ya yönelik baskılarının esasında Çin'i sıkıştırmayı hedeflediğini kaydeden Gürses, diğer yandan Batı'nın finansal sorunlarına çözüm bulamazsa altyapı sorunları sebebiyle ciddi zarara uğrayacağını kaydetti.
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy'nin 'kışkırtıcı açıklamalar yaparak' müzakerelere zarar vermekle suçladı.
Ukrayna lideri, Salı günkü basın toplantısında Kiev yönetiminin "Kırım'da Rus kontrolünü tanımayacağını" söylemişti. Trump bu yorumları hedef alarak, bunun "yalnızca çatışmayı uzatacağını" savundu. Trump'ın açıklamalarından hemen önce başkan yardımcısı JD Vance "taraflar anlaşmaya varmazsa Washington arabulucu rolünü bırakabilir" açıklamasını yapmıştı. Basına sızan bilgilere göre ABD'nin müzakerelerde masaya sunduğu teklifte, Rusya'nın 2014'te işgal ettiği Kırım Rus toprağı olarak tanınıyor. Zelenskiy ise, "Bu konuşulacak bir konu değil. Bu bizim anayasamıza aykırı" dedi.
Trump ise Zelenskiy'nin açıklamalarına, "Bu açıklama barış müzakereleri için çok zararlı" ifadelerini kullandı. Şubat ayında Beyaz Saray'da bir araya gelen ikili, dünyada şok etkisi yaratan sert bir diyalog yaşamıştı.
ABD'nin Çin politikasını, Amerika ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki sürtüşmeyi, Ukrayna meselesini, İsrail'in Suriye politikasını ve Türkiye-İsrail gerilimini, Prof. Dr. Emin Gürses ile konuştuk.
‘ABD, Çin’i sıkıştırmak için Avrupa’ya baskı uyguluyor’
ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’i sıkıştırmak için Avrupa’ya baskı yaptığını dile getiren Prof. Dr. Emin Gürses, ABD’nin ekonomik gücünü toparlamak için ticaretin kurallarını tekrar dizayn ettiğini vurguladı:
“Donald Trump ihale açıyor. İhaleye giren başkası yok. Sürekli ihaleye kendisi giriyor. Sonra ihaleyi iptal edip tekrar açıyor. Asıl amacı Çin’i sıkıştırmak. İhaleleri açıp geri adım atıyor. Parasını ödeyip ihaleden çekiliyor. İhaleyi aldığı halde geri adım atıyor çünkü çok itiraz oluyor. Avrupa’yı kontrol etmek için ayrı uğraşıyor. İngiltere ile ayrı uğraşıyor. İngiltere ile Kanada yüzünden, Avrupa ile Grönland yüzünden kavga ediyor. Tüm amacı Çin’i hizaya getirmek. Eskiden serbest ticareti savunduklarını söylüyor ‘Fakat serbest ticaret senin lehine çalışıyor’ diyor Çin’e. Yani ‘vazgeçtik bundan, adil ticaret yapmaya giriştik ama bu da senin lehine çalıştı. Ondan da vazgeçtik’ diyor. Şimdi Avrupa üzerinden sıkıştırarak ‘Bana pozitif ayrımcılık yapın’ diyor. ‘Karşılığında ne istersiniz’ diyor. Çünkü adam tüccar. Gerekirse Tayvan’ı da verecek. Bunun için Tayvan’daki tüm sanayiyi ve teknoloji kuruluşlarını ABD’ye taşıyor. Yarın öbür gün Çin’e Tayvan’ı verip anlaşma yapabilir karşılığında. Tıpkı Rusya’ya ‘Suriye’den çekil, Ukrayna meselesinde sana göz yumacağız’ dediği gibi. Rusya’ya bunu Türkiye üzerinden söyledi. Çin’e de Avrupa üzerinden mesaj veriyor. Çin bu tür oyunlara pek gelmiyor. Daha oturmuş bir pazarları var. Asya’da kendi pazarlarını ürettiler. Japonya, teknolojide Çin ve Güney Kore’den geride kaldı. O yüzden Japonya Başbakanı ‘Amerika’nın güvenliği Pasifik’ten sorulur’ diyor. Kendisini güvenceye almaya çalışıyor. Ama Çin’in derdi bu değil. Çin’in asıl sıkıntısı, dünya kapitalist ekonomisi ile entegre olması. O pazarları kullanıyor. Çin de bunun farkında ve olağanüstü durumlar için kendi iç pazarlarını geliştirmek istiyorlar. Üretim durur değilse. Çin zaten önemli ölçüde iç ve bölge pazarlarını geliştirdi. O yüzden rahat hareket ediyorlar. Trump da beklentilerinin karşılanmasını istiyor. Amerika’nın altyapısı gitmiş, Almanya’nın altyapısı gitmiş, İngiltere’nin altyapısının yenilenmesi lazım. Dünyada kâr transferi düşmeye başladı. Çünkü Çin şirketleri dünyada etkinliğini artırmaya başladı. 30 trilyon dolar açığı var Amerika’nın. Tabii kapitalist ekonomilerde bu açıklar pek önemli değil, o açığı gidip başkalarına yüklerler. Zaten diyor ‘Suudi Arabistan, sana 1 trilyon yazdım. Kuveyt sana 500 milyar dolar yazdım’ diyor. Yavaş yavaş yazıyor. Grönland’ı ve Kanada’yı istemesi de bunlarla ilgili. Yeni pazarlar ve kaynaklar elde edecek.”
‘Ukrayna’daki savaşı devam ettiren organizatör İngiltere’
Avrupa’nın Ukrayna meselesinde imajını zedelemek istemediğini fakat ABD’nin taleplerini de kabul ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Gürses, Ukrayna’daki savaşı devam ettiren ana gücün İngiltere olduğunu ifade etti:
“Putin’in açıklaması var bugün. İran ile stratejik anlaşma yapıyorlar. Bu önemli bir şey. Amerika’ya mesaj veriyor Rusya. ‘Ortada kalan bir ülke değilim. Sana evet dedim ama sen henüz Avrupa’yı kontrol edemiyorsun’ diyor. Geçenlerde Almanya Parlamentosu’ndaydım. Onların şikayeti şu: ‘Anlaşmaya varacağız ama yenilgiyle olmaz. Orta yol bulmamız lazım’ diyorlar. Amerika dediği için Ukrayna-Rusya anlaşmasına evet demek, doğalgaz alacakları için onların işine yarar. Fakat, Rusya Avrupa’yı dize getirdi, ABD ve Rusya Avrupa’yı bir kenara itti izlenimi oluşur. Bu duruma düşmemek için ‘face saving’ yani iki tarafın da imajını kurtaracak bir orta yol bulmak istiyorlar. Bunu bulmaya çalışıyorlar. Almanya’nın doğu bölgesi zaten tamamen AFD’ye oy vermiş. Onlar çok rahatsız bu işten. AFD, diğer partiler gibi değil. ‘Amerika bizi bu duruma düşürdü’ diyorlar. Amerikan karşıtlığı Avrupa’daki milliyetçi partilerin oylarını artırdı. Yüzde 20-21 oy alıyorlar. Trump’ın yaptığı, sıkıştırıp geri adım atmak. Yoklama çekiyor. Bakıyor neler yapabileceğine. Avrupa’ya uygulanan vergiler, Çin’e mesaj içindir. Yoksa Avrupalılar, Amerikan pazarı olmadan ayakta duramaz. Mümkün değil. Amerika’ya boyun eğdiler de rezil olmak da istemiyorlar. Özellikle Ukrayna konusunda rezil olmak istemiyorlar. ‘Eşit anlaşmaya vardık’ görünümü vermek istiyorlar. Trump zaten ‘Ukrayna savaşı kaybetti’ diyor. İngiltere biraz sıkıştırıyor. Zelenski, ABD gezisinden sonra Londra’ya gitti. ABD’de fırça yedikten sonra İngilizler ona ‘Bak ABD yalnız bıraktı ama ben yanındayım. 99 yıllık anlaşma yapalım’ dediler. Bir sürü anlaşma yapmışlar. Bilinmeyen tarafları da var. Güvenlik anlaşması diyorlar. Ne güvenliği kalmış Ukrayna’nın? Ülkeyi mahvetmişsiniz. Savaşın devamını örgütleyen İngiltere. Rusya’nın hala Batı bankalarında 350 milyar doları var. Onlardan alıyorlar. Fransız finansçılar ne dedi? Uluslararası ekonominin çökeceğini söylediler. Çünkü bugün onun parasına sen el koyarsan, yarın senin parana da başkası el koyar. Emperyalizm zaten hırsızlık demek.”
‘ABD’de İsrail bayrağına yan bakana kötü gözle bakılıyor’
Prof. Dr. Emin Gürses’e göre ABD, Suriye’den tamamen çekilip İsrail’i yalnız bırakmaz:
“Onu kasten yapıyorlar. ‘Bak ben durdurdum’ demek için. İran masaya gelsin diye. Onun için yapıyorlar. İran’ı vurma meselesi çok konuşuluyor. ABD, Kuzeydoğu Suriye’den çekiliyormuş. ABD, İsrail’i yalnız bırakır mı? Amerika’da kıyamet kopar. ABD’de İsrail bayrağına ters bakanları, aynı Soğuk Savaş’ta sigarayı sol elle içenlere gizli komünist dedikleri gibi ‘gizli anti semitist’ diyorlar. Adam, ‘Filistin’de çocuklar neden ölüyor?’ dediği için tutuklanıyor. Bu hangi toplumda olur? 1933 sonrası Berlin’de oluyordur. Sizi dün dinledim. Cemil Fuat Hendek ile konuştunuz. Çok olağanüstü anlattı. Ben oralarda yaşadığım için biliyorum. Avrupa’daki tüm sol hareketlerin içinde bulundum. ‘İngiliz işçi sınıfı, Hindistan işçi sınıfının sömürüsünden pay alıyor’ dediğim için sosyalist partiden kovuldum. Ben konferansta makaleleri örnek göstererek söyledim. Bunlar böyledir. Hemen toplanıyorlar, ‘Bir Türk bizi nasıl eleştirir’ diyorlar. Ama dünkü programdaki program olağanüstüydü. Çok tefarruatlı bilgiler vardı beyefendide. Böyle insanlar Avrupa’da kayboluyor.”
‘ABD, Körfez’i İran tehdidiyle yönetiyor’
Prof. Dr. Emin Gürses’e göre ABD, Körfez Arap devletleri üstündeki kontrolünü yitirmemek için İran’ı tamamen tasfiye etmek istemeyecektir:
“İran’ı sıkıştırıp kendi istedikleri hatta getirmeye çalışıyorlar. İçeride karışıklık olur mu? Azeri-Türkmen bölgesinde olacağını sanmıyorum. Ama Beluci bölgelerine çok yoğun çalışıyorlar. Ama öyle İran’ı vurmak başka mesele. İran’ı tamamen tasfiye ederlerse, Arap ülkelerini kontrol edemezler. İran korkusuyla Körfez ülkelerini kontrol edip paralarını alıyorlar. İran’ı öyle denge unsuru olarak kullanıyorlar. Rusya’nın İran ile stratejik anlaşma yapması açıklaması boşuna değil. Bu bilgiler doğrultusunda yapılan bir açıklama. Bunların hepsi mesajdır. Avrupa’yı sıkıştırmak da İran’ı sıkıştırmak da Çin’e mesajdır. Çin, İran petrolünü almak için 400 milyar dolarlık anlaşma yaptı. 10 yıl alacak petrolü. İran rahatladı. ABD de İran’ı sıkıştırıp içeride hareketlenme yaratmak istiyor. İran’da çok yoksulluk var. Çin’in yaptığı 400 milyar dolarlık anlaşmadan sonra nefes aldı İran.”
‘İsrail, Suriye’de genişlerken Türkiye’nin karşısına çıkmasını istemiyor’
Suriye’de ABD’nin tam anlamıyla çekilmesinin mümkün olmadığının altını çizen Prof. Dr. Gürses’e göre İsrail, Suriye’de sınırlarını genişletirken Türkiye’nin karşısına çıkmasını istemiyor:
“Türkiye ile İsrail ağız dalaşı yapıyorlar dışişleri bakanları seviyesinde. Netanyahu geçen Amerika’ya gitti. ‘Trump ile yeni haritanın çizilmesini görüşmeye gidiyorum’ dedi. Yani bölgede haritayı değiştirecekler. Şam’ın güneyini alacak, Lübnan’ın güneyini alacak. Şam’ın güneyinden Irak’a hat çizecek. İleride petrol ve doğalgaz İsrail üzerinden akıtılsın istiyor. 1920’lerden kalma bir plan bu. Krokileri var o dönemden. İsrail, Türkiye’ye diyor ki ‘Benim önümde durma, rica ediyorum. Buraları alacağım.’ Türkiye de ‘Daha etkin olayım, üs kurayım’ diyor. Amerika da burada 1000 kişilik asker bırakacağını söylüyor. Durmasına gerek yok, 50 bin kişilik YPG örgütü var. O da karargah olarak Şam’daki karargaha bağlı. Hakan Fidan, ‘Toprak bütünlüğü korunacak’ diyor. Lübnan’ın da toprak bütünlüğü korunmuş ama kimse kendi bölgesinden çıkamıyor. Federasyon değil ama kimse birbirinin bölgesine geçemiyor. Suriye’de toprak bütünlüğü korunacak ama YPG’nin bölgesini Suriye üniforması giyen YPG’liler kontrol edecek. Silahlarını bırakmaları mümkün değil. Öyle olsa Türkiye, Fırat’ın doğusuna giderdi. Amerika izin vermeden gidemez. İsrail, Suriye’de Türkiye ile karşı karşıya gelmek istemiyor. Türkiye de istemiyor. Yani İsrail, ‘Bu yerleri alacağım. Türkiye de ayak altında dolaşmasın’ diyor. Zaten meydana çıktı artık. Ankara’daki forumda bir profesör dedi. ‘Amerika ve İsrail halletti burayı’ dedi. Türkiye ayakçılık yaptı. Davutoğlu ve ekibi ayakçılık yaptı bu işe. Kendilerini sıyırmasınlar buradan.”
‘İsrail izin vermeden eş-Şera orada iktidarda duramaz’
Prof. Dr. Emin Gürses’e göre Suriye geçici hükümeti başkanı Ahmet eş-Şera, İsrail’in onayı olduğu için iktidarda durabiliyor:
“Hakan Fidan’a sormuyorlar. Suriye yönetimi, yani eğer Ahmet eş-Şera İsrail ile anlaşmasaydı, orada duramazlardı. Onlar getirdi onları oraya. Dünyada önemli makamlara birini getirirken kusuru olmasına önem veriyorlar ki rahat kullanabilsinler. Ahmet eş-Şera’nın bir sürü kusuru var. Getirip Suriye’nin başına koydular. İstedikleri zaman terör örgütü lideri ilan edip içeri atabilirler. Kendi açıklamaları var. Eş-Şera, ‘En büyük düşmanımız İran ve Hizbullah’ dedi. İsrail izin vermeden eş-Şera orada iktidarda duramaz. İsrail’in izniyle duruyor. Bizimkiler de ona uymak zorunda. 2011’den beri anlaşmalar bu yöndeydi. Hakan Fidan ve Davutoğlu bunları beraber yaptı. İki füze atıp ortam doğruabileceğini söyleyenler bunlardı. Suriye’nin fakir bölgelerini bize bırakırlar tabii. Türkmenleri kuzeye toplarlar, şehirler kurarlar. Bizim millete onu da böyle satarlar.”
‘ABD CIA başkanını Almanya’ya atasaydı, Baerbock kadar Almanya’yı satamazdı’
Batı’nın en büyük sorununun paylaşım meselesi olduğunu ifade eden Prof. Dr. Emin Gürses, şunları kaydetti:
“Sistemi oturtacaklar. Başka çareleri yok. Bunun için belirli merkezlerle ABD de, Çin de, Rusya da, AB de anlaşacak. Ganimetten kime ne pay düşeceği konusunda anlaşamıyorlar. ABD, Rusya ile anlaşmak zorunda. Bütün alternatif merkezlerle kavga etmeyi ABD sürdüremez. Ukrayna da anlaşmaları imzalayacak. İngiltere’yi aşamadılar ama onu da Amerika muhtemelen başka konuda sıkıştıracak. İskoçya’da, City’de sıkıştıracak. İngiltere’yi sıkıştırabilirler buralarda. İngiltere altyapısını yenilemek zorunda. Uluslararası şirketler sıkıntıya düşer. Kâr transferi olmazsa ne hale düşerler? Altyapıyı yenilemek zorundalar. Berlin’de her yeri yenilemeye çalışıyorlar. Kaynak lazım bunun için. Alman hükümeti içeriden 800 milyar euro borçlanmaya gitti. Altyapıyı yenileyecek ekonomik sıkıntıdan dolayı. Pandemi döneminde 4 trilyon euro civarında parası vardı Almanya’nın. Hepsi gitti. O Baerbock denilen kadın var, o kadın Amerika adına hareket etti. ABD, CIA başkanını Almanya’ya atasa bu kadar satamazdı Almanya’yı. Bunlar yetiştirilmiş kişiler zaten.”
