‘Ukrayna’da yenemedikleri Rusya’yı, Gürcistan ve Moldova üzerinden sıkıştırmak istiyorlar’

“Amerika’da Temsilciler Meclisi’nden büyük bir çoğunlukla geçen yasa tasarısını konuşmak gerekiyor. Bu yasa, İsrail’in eleştirilmesini, anti-semitizm olarak kabul ediyor ve cezaya tabi tutuyor. Dolayısıyla Amerika’da İsrail eleştirisi yapamaz oluyorsunuz. Amerikan demokrasisi, nihai hedefine doğru ilerliyor gibi... İnsan hakları kuruluşları vs. her ne kadar uyarıda bulunsa da Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nden ezici bir çoğunlukla geçti yasa.

Biliyorsunuz ABD’de üniversite kampüslerinde çok şiddetli protestolar var. Amerikan polisi bu protestolara karşı o kadar garip tedbirler uyguluyor ki... Mesela gece kamp yaparak çadırlarda kalmalarına izin verilmiyor. Siyonist kuruluşlar, bunlara yıldırma hareketleri düzenliyor ama polis bunlara bir şey demiyor. Öğretim üyelerini de ters kelepçe ile tutukluyorlar. Bu yasa Senato’dan da geçerse, böyle protestolar mümkün olmayacak.

Mesela beni bir konferansa davet ettiler. Ben de konuşmamda İsrail’i akademik düzeyde eleştiriyorum. O zaman beni de alıp içeri tıkacaklar. Peki BM’ye gelip giden heyetlere, onlarla bağlantılı gruplara neler olacak? Batı dünyası ve ABD, amiyane tabirle kafayı yemiş durumda. Bunun sonu nereye gidecek? İbret dolu günlerden geçiyoruz. Sonuçlarına bakacağız.”

“Gazze’deki durum hiç de olumlu yönde seyretmiyor. ABD Kongresi’nden üç tarafa askeri yardım çıktı; Ukrayna, İsrail ve Tayvan. Netanyahu’nun tepkisi ‘Müthiş bir sevinçle karşılıyoruz’ oldu. Bugün Temsilciler Meclisi’nden İsrail eleştirisini antisemitizm sayan bir kanun tasarısı geçiriyorsunuz. Ondan sonra da Netanyahu’yu müzakereye ikna etmeye çalışıyorsunuz. Ne için? ‘Bu operasyonlara biraz ara ver de insani yardım gitsin. Artık dünyanın üçte ikisinde hatta Batı dünyasında halkta tepkiler var. Bunu gölgeleyelim. İnsanlara yiyecek götürdüğümüzü gösterelim’ diyorlar. Netanyahu buna da izin vermiyor. Bütün bunlar Ortadoğu’yu nereye götürecek? Pek iyi bir yere götürüyor gibi değil.

Blinken, Suudi Arabistan ile İsrail’i önce bir barışa sonra da barışma sürecine ikna etmeye çalışıyor. Amerika’nın diplomasi yöntemleri bu konularda genellikle başarısızdır. Çinliler, çok daha başarılı bir şekilde devletlerin arasını bulabiliyor. Hatta Pekin bu aralar Hamas ile Filistin otoritesi arasında da bir uzlaşma arayışı içinde. Oradan da olumlu veya beklenmedik sonuçlar çıkarsa şaşırmayacağım. Amerikalılar genelde dar bir gözlükle sadece ABD ve İsrail çıkarları açısından baktıkları için bu işlerde genellikle başarılı olamazlar. Bu defa başaracaklar mı, göreceğiz. Öte yandan Suudilerin şartları var. Suudi Arabistan, ABD ile savunma anlaşmasını kabul ediyor. Bir talebi var mesela, nükleer güç olma konusunda kendisine yardım edilmesi. Ama esas başlangıçta iki temel şey var: İsrail’in Gazze saldırılarına son vermesi, tam ateşkes ortamı sağlanması. İkincisi de iki devletli çözüm konusunda İsrail’in somut adımlar atması. Bu İsrail hükümetinin somut adımlar atacağına herhalde siz de inanmıyorsunuzdur. Dolayısıyla Ortadoğu’da durum pek parlak gözükmüyor.”

“Türkiye, İsrail eleştirilerinde haklı. İsrail’in yaptıklarına ve konunun uzmanı herkesin ‘Bu bir soykırımdır’ dediği bir ortamda, Türkiye’nin İsrail’e hiçbir eleştiri yapmadan kenarda oturmasını beklemek anlamlı değil. Burada belki söyleyebileceğim şu: Türkiye’de hükümet bu konuyu kamuoyuyla birlikte yapıyor. Dış politika, kamuoyuyla birlikte yapılmaz, yürütülmez ve gündeme getirilmez. Tamam burada İsrail’in eleştirilmesi mantıklı ama bunu belli bir noktada yapıp, orada bırakıp, İsrail’e de açık kapı bırakarak ihtiyaç halinde onu da kullanmak lazım.

Filistin meselesinde önemli bir ayrım var. Filistin sorunu, Türkiye’nin bir milli davası mıdır, bir dış politika sorunu mudur yoksa takip etmek durumunda olduğu önemli bir uluslararası sorun mudur? Bence üçüncüsü. Bu çerçevede hareket edilecekse, Mısır’a, Suudilere ve diğer Arap ülkelerine destek vermek daha mantıklı olur. Onlar aralarında uzlaşmalı. Çünkü Arap ülkeleri, Filistin konusunda Arap olmayan devletlerin çok fazla etkili olmasını, bazen de ideolojik unsurlar içeren cümlelerle taraf olmasını pek istemiyor. Arapların aralarındaki sorunları da, bu konuyu da hep bir aile içi mesele olarak görüyorlar. Türkiye eskiden onlara destek verirdi ve bu daha yerinde bir politikaydı. Filistinlilerin meşru hakları belli. Bu konuda Arap devletlerinin girişimleri ortada. Onlara tam destek vermek bence daha doğru olur. “

“Yani Netanyahu’nun yaptığı bütün vahşete rağmen devlet işleri soğukkanlılıkla ele alınmak durumundadır. İki tarafa da belli bir mesafede durulabilir. İsrail’i sert cümlelerle eleştirebilirsiniz ama açık kapı da orada durabilir. Bu, hükümetin karşısında önemli bir sorun olarak duruyor.

Şimdi mesela Güney Afrika’nın yanında Türkiye’nin de Uluslararası Adalet Divanı’nda yer alması mantıklı mı? Yoksa bu da mı iç politikaya hizmet eden bir girişim? Zaten o davanın görülmesi için Güney Afrika’nın orada olması yeterli. Seçim sonuçlarıyla alakalı olabilir. İsrail’e ihraç edilen mallara kısıtlamadan buraya gelindi. Tüm bunların sebebi, dış politikayı kamuoyuyla birlikte yapma ve yürütme alışkanlığı. Belli bir noktaya kadar işinize yarar iç politikada ama belli bir yerden sonra sizi vurmaya başlar.”

“Gürcü yönetiminin buradaki sivil toplum kuruluşu diye ortada dolaşan bütün kuruluşların fonlanmasıyla ilgili aldığı tavır yerinde. Bunun Türkiye’de de yapılması lazım. Eğer bir kuruluş hakikaten yurt dışından fon alıyorsa, yardım adı altında para alıyorsa incelenmeli. Para çünkü başka bir şey. Yani birlikte faaliyet yapmışsınız, onun da kapsamı dikkatli ele alınmak kaydıyla tamam. Ama siz düzenli para alıyorsunuz, bunun da bilinmesi ve kamuoyuna açıklanması istenmiyor. Bu, çok kabul edilebilir gibi gelmiyor bana. Bunun Türkiye’de de yapılması lazım.

Gürcistan’a özel olarak gelirsek, orada da Rusya’ya karşı cephe açma çabası görülüyor. O çabayı Moldova için de düşünmek lazım çünkü ikisi birlikte anlam ifade ediyor. Ukrayna’da yenemedikleri Rusya’yı, oralardan sıkıştırmak acaba mümkün olabilir mi diye düşünüyorlar.”

“Aliyev çok doğru söylüyor. Bazen Macron kendi boyundan büyük işlere girişiyor. En son mesela Avrupa Birliği’nin bir programından Ermenistan’a 10 milyon Euro’luk yardım teklifini Macaristan veto etti. ‘Aynısını Azerbaycan’a da verirseniz onaylarız’ dediler. Orada aslında bir barış anlaşması imzalanmasın diye AB kuruluşları ve Avrupa Birliği üyesi hükümetler, hummalı bir çaba içerisinde. Bir kısmının da umurunda değil. Ermenistan ile Azerbaycan’ın bir nihai anlaşma imzalayarak birbirlerinin toprak bütünlüğünü tanımamaları için hiçbir sebep yok. Paşinyan da buna hazır, Ermenistan halkı da buna hazır. Yani Paşinyan savaşı kaybetti ama seçimi kazandı. Çünkü halk, bu izolasyonu istemiyor. Ayrıca Ermenistan halkı, haklı olduklarına inanmıyor. Dolayısıyla Aliyev’in söylediği tamamen doğru. Birileri geliyor orada barış sürecine çomak sokuyor.

Bence bu çabaların hepsi beyhude. Ermenistan, Azerbaycan ile tam bir anlaşma yapmadan NATO’nun herhangi bir çatısı altına giremez. Burada Türkiye var. Türkiye veto eder. Ayrıca ben bu Avrupalı kuruluşların vs. Ermenistan’ı barış anlaşmasından vazgeçirebileceğini düşünmüyorum. Anlaşma imzalanma ihtimali bana kalırsa diğer ihtimale göre daha fazla.”

“Dünya savaşına gidilmesi zayıf bir ihtimal, normal şartlarda. Ama bir vekalet savaşını kışkırtabilirler Asya-Pasifik’te. Belki de Tayvan buna gelmez. Sonuçta Ukrayna-Rusya gibi de değil. Aynı halk. Onlar da Çinli. Burada aynısını denemeye kalkışırlar mı? Mevcut Tayvan hükümetini böyle bir şeye ikna edebilirler mi? Bekleyip görmek lazım.

Amerikalıların iddialarını takip ederken gülüyor insan. ‘Borcumu satın al. Benim hazine bakanlığımın çıkardığı kağıtları almaya devam et. Üretim kapasiten çok fazla, azalt’ diyorlar. Böyle bir şey olur mu? Üretim kapasitesini niye azaltsın? ABD, kendisi gibi parasallaşan ekonomi yapmalarını istiyor Çinlilerin. Amerika’nın modeli dünyaya örnek olacak başarılı bir model değil ki. Çin niye aynısını uygulasın? Veya TikTok’u niye satsın? Eğer bu TikTok’u veya 5G’yi kendileri üretmiş olsaydı dünyaya pazarlayacaklardı. Teknoloji liderliğini sürdürdüklerini iddia edeceklerdi. Bin bir türlü reklamla satış yapacaklardı. Şimdi Çin’e ‘Sen bunu bize sat, Amerika alsın bu TikTok’u diyorlar. Bu 5G teknolojisiyle çalışan telefonları burada satamazsınız. Bunların içinde casusluk potansiyeli var’ diyorlar. Yıllarca bütün bu akıllı telefonları dünyaya siz sattınız. Biz de aldık. Demek ki sizin sattığınız bütün telefonlarda casusluk potansiyeli varmış. İçine yüklenebiliyormuş. Çin yükleyince ‘olmaz’ diyorlar. Kendileri yapınca sorun yok. Öyle bir noktaya gidiyoruz ki, şöyle diyorlar: ‘Ben ifade, eleştiri ve gösteri yapma özgürlüğünü kaldırırsam, bu demokrasinin bir gereğidir. Ama diğer ülkeler yaparsa bu otokrasidir.’ Buna da kurallara dayalı düzen diyorlar.”